1. Sa anong dai naririsang siod madalion na mabiktima an bakong perpektong mga tawo?

 “PIRMING may nakatagong siod para sa may kapangyarihan.” An mga tataramon na iyan nin sarong parasurat nin tula kan ika-19 siglo nagtaong atensiyon sa sarong dai naririsang peligro: an pag-abuso sa kapangyarihan. Makamumundo, madalion nanggad na mabiktima kan siod na ini an bakong perpektong mga tawo. Sa katunayan, sa bilog na kasaysayan “an tawo nananakop sa tawo sa saiyang ikakapahamak.” (Eclesiastes 8:9) An paggamit nin kapangyarihan na mayo nin pagkamuot nagresulta sa dai masukol na pagsakit nin tawo.

2, 3. (a) Sa anong paagi ibang-iba si Jehova sa paggamit nin kapangyarihan? (b) Ano an mga puwedeng kaiba sa kapangyarihan niyato, asin paano ta dapat gamiton an mga iyan?

² Pero, ibang-iba an Diyos na Jehova. Igwa siya nin daing limiteng kapangyarihan, alagad nungka niyang inaabuso an kapangyarihan na iyan. Arog kan narisa niyato sa nainot na mga kapitulo, pirmi niyang ginagamit an saiyang kapangyarihan—iyan man sa paglalang, sa paglaglag, sa pagprotektar, o sa pagbabalik—kauyon kan saiyang mamumuton na mga katuyuhan. Pag hinuhurop-hurop ta kun paano niya ginagamit an saiyang kapangyarihan, napapahiro kitang rumani sa saiya. Asin mamomotibar kita kaiyan na ‘magin paraarog sa Diyos’ sa paggamit niyato nin kapangyarihan. (Efeso 5:1) Alagad kita na maluyang mga tawo, anong kapangyarihan an igwa kita?

³ Girumduma na an tawo linalang “sa ladawan nin Diyos,”  na nakakabaing sa saiya. (Genesis 1:26, 27) Huli kaiyan, may kapangyarihan man kita—kisiyera kadikit. Puwedeng kaiba sa kapangyarihan niyato an kakayahan na gibuhon an mga bagay-bagay o magtrabaho; pagkaigwa nin kontrol o awtoridad sa iba; kakayahan na impluwensiyahan an iba, partikular na an mga namumuot sa sato; pisikal na kusog; o materyal na mga pagsadiri. Manungod ki Jehova, sinabi kan salmista: “An burabod nin buhay yaon sa saimo.” (Salmo 36:9) Kun siring, sa direkta man na paagi o bako, an Diyos an Burabod nin ano man na kapangyarihan na tibaad igwa kita. Kaya gusto tang gamiton iyan sa mga paagi na nakakapaugma sa saiya. Paano niyato iyan magigibo?

4, 5. (a) Ano an mahalagang marhay para magamit nin tama an kapangyarihan, asin paano iyan ipinapahiling kan halimbawa nin Diyos? (b) Paano kita tatabangan nin pagkamuot na magamit nin tama an satong kapangyarihan?

⁴ Para magamit nin tama an kapangyarihan, mahalagang marhay an pagkamuot. Bako daw na malinaw tang mahihiling iyan sa halimbawa nin Diyos? Girumduma an pagtukar ta sa Kapitulo 1 kan apat na panginot na kuwalidad nin Diyos—kapangyarihan, hustisya, kadunungan, asin pagkamuot. Sa apat na kuwalidad na iyan, arin an nangingibabaw? An pagkamuot. Sinasabi sa 1 Juan 4:8: “An Diyos pagkamuot.” Iyo, an pinakaubod ni Jehova pagkamuot; nakakaimpluwensiya iyan sa gabos niyang ginigibo. Kaya an lambang kapahayagan kan saiyang kapangyarihan minomotibar nin pagkamuot asin para sa ikakarahay kan mga namumuot sa saiya.

⁵ Tatabangan man kita nin pagkamuot na magamit nin tama an satong kapangyarihan. Tutal, sinasabi sa sato kan Bibliya na an pagkamuot “mabuot” asin “dai nag-iisip kan sadiri sanang kapakanan.” (1 Corinto 13:4, 5) Kaya huli sa pagkamuot, dai kita magawi nin daing hirak o magigin  maringis sa mga nasa irarom kan satong awtoridad. Imbes, tatrataron ta an iba nin may dignidad asin iinuton ta an saindang mga pangangaipo asin namamati kisa kan sa sato.—Filipos 2:3, 4.

6, 7. (a) Ano an diyosnon na pagkatakot, asin taano ta an kuwalidad na ini makakatabang sa sato na malikayan an pag-abuso sa kapangyarihan? (b) Iilustrar kun paano magkakonektar an pagkatakot na mapaanggot an Diyos asin an pagkamuot sa Diyos.

⁶ An pagkamuot konektado sa saro pang kuwalidad na makakatabang sa sato na malikayan an pag-abuso sa kapangyarihan: diyosnon na pagkatakot. Ano an kahalagahan kan kuwalidad na ini? Sinasabi sa Talinhaga 16:6: “Paagi sa pagkaigwa nin pagkatakot ki Jehova an saro minarayo sa karatan.” An pag-abuso sa kapangyarihan saro nanggad sa maraot na mga ugali na maninigo niyatong rayuan. An pagkaigwa nin pagkatakot sa Diyos mapugol sa sato na tratuhon nin sala an mga sakop kan satong kapangyarihan. Taano? An sarong dahilan iyo na aram tang maninimbag kita sa Diyos huli sa paagi nin pagtrato ta sa sainda. (Nehemias 5:1-7, 15) Alagad bako sana iyan an kalabot sa diyosnon na pagkatakot. An mga termino sa orihinal na lengguwahe na ginamit para sa “pagkatakot” parating nanunungod sa hararom na paggalang sa Diyos. Sa siring, an pagkatakot iinaasosyar kan Bibliya sa pagkamuot sa Diyos. (Deuteronomio 10:12, 13) Kaiba sa pagkatakot na may hararom na paggalang an positibong pagkatakot na mapaanggot an Diyos—bako sanang huli ta natatakot kita sa mga konsekwensiya kundi huli ta talagang namumutan niyato siya.

⁷ Sa pag-ilustrar: Isip-isipa an marahay na relasyon nin sarong aking sadit asin kan saiyang ama. Namamatian kan aki an pagmalasakit saka pagkamuot kan saiyang ama. Pero aram man kan aki kun ano an hinahagad sa saiya kan saiyang ama, asin aram niya na didisiplinahon siya kan saiyang ama kun mapasaway siya. An aki dai nakakamati nin grabeng pagkatakot sa saiyang ama. Imbes, namumutan  niyang marhay an saiyang ama. Nauugmang marhay an aki na gibuhon an ano man na bagay na ikakaugma kan saiyang ama. Arog man kaiyan an diyosnon na pagkatakot. Huling namumutan niyato si Jehova, an satong Ama sa langit, nag-iingat kitang marhay na dai makagibo nin ano man na magigin dahilan na mapamundo an saiyang puso. (Genesis 6:6) Imbes, gustong-gusto niyato na paugmahon an saiyang puso. (Talinhaga 27:11) Iyan an dahilan kaya gusto tang gamiton nin tama an satong kapangyarihan. Hilingon niyato kun paano ta iyan magigibo.

8. (a) Ano an awtoridad nin mga agom na lalaki sa laog kan pamilya, asin paano niya iyan dapat gamiton? (b) Paano maipapahiling nin agom na lalaki na tinatawan niya nin onra an saiyang agom?

⁸ Konsideraron ta nguna an manungod sa pamilya. Sinasabi sa Efeso 5:23: “An agom na lalaki iyo an payo kan saiyang agom na babayi.” Paano gagamiton nin sarong agom na lalaki an awtoridad na ini na itinao nin Diyos? Sinasadol kan Bibliya an mga agom na lalaki na mamuhay kaiba kan saindang agom “sa paaging nagpapahiling na nasasabutan [ninda] sinda” asin na “tawan . . . sinda nin onra na arog kan sa mas mapapasaon na lalagan.” (1 Pedro 3:7) An Griegong noun na itrinadusir na “onra” nangangahulugan na “presyo, halaga, . . . paggalang.” An ibang porma kan tataramon na ini itinatradusir na “regalo” asin “mahalagang marhay.” (Gibo 28:10; 1 Pedro 2:7) An agom na lalaki na nagtatao nin onra sa saiyang agom nungkang kukulgan sa pisikal an saiyang agom; ni susupugon o memenuson man niya ini, na nagigin dahilan na mamatian kaini na mayo siyang halaga. Imbes, minimidbid niya an halaga kaini asin tinatratar nin may paggalang. Ipinapahiling niya sa tataramon asin gibo—sa pribado asin sa publiko—na mahalagang marhay ini sa saiya. (Talinhaga 31:28) Nakakamtan kan siring na agom na lalaki bako sana an pagkamuot asin paggalang kan  saiyang agom kundi, an mas importante, an pag-uyon nin Diyos.

9. (a) May anong awtoridad an mga agom na babayi sa laog kan pamilya? (b) Ano an makakatabang sa agom na babayi na gamiton an saiyang mga abilidad para suportaran an saiyang agom, asin may anong resulta?

⁹ An mga agom na babayi igwa man nin awtoridad sa laog kan pamilya. Sinasambit sa Bibliya an manungod sa diyosnon na mga babayi na iginalang an saindang agom bilang saindang payo, pero naggibo sinda nin paagi tanganing tabangan an saindang agom para gibuhon an tama asin para malikayan an salang mga paghusgar. (Genesis 21:9-12; 27:46–28:2) An agom na babayi tibaad mas matali kisa sa saiyang agom, o tibaad may mga abilidad siya na mayo sa agom na lalaki. Alagad, dapat na magkaigwa siya nin “hararom na paggalang” sa saiyang agom asin “magpasakop” digdi “siring kan pagpasakop . . . sa Kagurangnan.” (Efeso 5:22, 33) Pag an agom na babayi nag-iisip na may katuyuhan na paugmahon an Diyos, magagamit niya an saiyang mga abilidad para suportaran an saiyang agom imbes na menuson ini o dominaron. An siring na “babaying tunay na madunong” nakikikooperar na marhay sa saiyang agom sa pagpasarig kan pamilya. Paagi kaiyan napapagdanay niya an pakikipagkatuninungan sa Diyos.—Talinhaga 14:1.

10. (a) Anong awtoridad an itinao nin Diyos sa mga magurang? (b) Ano an kahulugan kan terminong “disiplina,” asin paano iyan dapat itao? (Hilingon man an nota sa ibaba.)

¹⁰ An mga magurang igwa man nin awtoridad na itinao sa sainda nin Diyos. Nagsasadol an Bibliya: “Mga ama, dai nindo pag-uyamon an saindong mga aki, kundi padagos sindang padakulaon sa disiplina asin sadol ni Jehova.” (Efeso 6:4) Sa Bibliya, an terminong “disiplina” puwedeng mangahulugan nin “pagpadakula, pagsasanay, pagtutukdo.” Kaipuhan nin mga aki an disiplina; nagtatalubo sinda sa irarom  nin malinaw na mga susundon, sagkudan, asin limitasyon. Inaasosyar kan Bibliya an siring na disiplina, o pagtutukdo, sa pagkamuot. (Talinhaga 13:24) Kun siring, “an pamakol na pandisiplina” dapat na nungkang magin mapang-abuso—sa emosyon o sa pisikal. a (Talinhaga 22:15; 29:15) An istrikto o daing hirak na disiplina na mayo nin pagkamuot sarong pag-abuso kan awtoridad nin magurang asin puwedeng biyong makapaluya sa buot kan aki. (Colosas 3:21) Sa ibong na kampi, pag dinidisiplina nin mga magurang an saindang mga aki sa timbang asin tamang paagi, mamamati kan mga aki na namumutan sinda asin na mahalaga sa saindang mga magurang an klase nin pagkatawo ninda.

11. Paano magagamit nin tama kan mga aki an saindang kapangyarihan o kakusugan?

¹¹ Kumusta man kun manungod sa mga aki? Paano ninda magagamit nin tama an saindang kapangyarihan o kakusugan? “An kamurawayan nin mga hoben iyo an saindang kakusugan,” an sabi sa Talinhaga 20:29. Siguradong mayo na nin mas marahay pang paagi nin paggamit kan mga hoben kan saindang kusog kisa sa paggamit kaiyan sa paglilingkod sa satong “Pinakanangungurog na Kaglalang.” (Eclesiastes 12:1) Marahay na girumdumon nin mga hoben na an mga iginagawi ninda puwedeng magkaigwa nin epekto sa pagmati kan saindang mga magurang. (Talinhaga 23:24, 25) Pag sinusunod nin mga aki an saindang may takot sa Diyos na mga magurang asin nagdadanay sa tamang dalan, napapaugma ninda an puso kan saindang mga magurang. (Efeso 6:1) An siring na paggawi “nakakapaugma . . . sa Kagurangnan.”—Colosas 3:20.

12, 13. (a) Ano an dapat na pagmansay nin kamagurangan sa awtoridad ninda sa kongregasyon? (b) Iilustrar kun taano ta dapat na mapagpadangat na trataron nin kamagurangan an aripumpon.

¹² Nagtao si Jehova nin mga paraataman na manginginot sa Kristiyanong kongregasyon. (Hebreo 13:17) Dapat na gamiton kan kuwalipikadong mga lalaking ini an itinao sa sainda nin Diyos na awtoridad para magtao nin kinakaipuhan na tabang asin para makakontribwir sa ikakarahay kan aripumpon. An pagigin mga paraataman daw ninda nagtatao sa sainda nin deretso na magpakangkagurangnan sa saindang mga kapagtubod? Dai nanggad! An mga elder dapat na magkaigwa nin timbang asin mapakumbabang pagmansay sa papel ninda sa kongregasyon. (1 Pedro 5:2, 3) Sinasadol kan Bibliya an mga paraataman: “Pasturan an kongregasyon nin Diyos, na binakal niya kan dugo kan saiyang sadiring Aki.” (Gibo 20:28) Maririsa niyato diyan an mapuwersang dahilan para mapagpadangat na trataron an lambang miyembro kan aripumpon.

¹³ Puwede niyatong iilustrar iyan nin arog kaini. Pinakiulayan ka kan saimong dayupot na amigo na asikasuhon an sarong pinapahalagahan niyang marhay na pagsadiri. Aram mong dakulang kantidad an ibinayad diyan kan saimong amigo. Bako daw na iingatan mong marhay iyan? Sa kaagid na paagi, ipinagkatiwala nin Diyos sa mga elder an paninimbagan na atamanon an mahalagang marhay na pagsadiri niya: an kongregasyon, na an mga miyembro iinaagid sa mga karnero. (Juan 21:16, 17) Namumutan ni Jehova an saiyang mga karnero—iyo, namumutan niya sindang marhay kaya binakal niya sinda kan mahalagang marhay na dugo kan saiyang bugtong na Aki, si Jesu-Cristo. Mayo na nin malabi pa sa halagang ibinayad ni Jehova para sa saiyang mga karnero. Ginigirumdom iyan nin mapakumbabang mga elder asin tinatratar ninda an mga karnero ni Jehova uyon diyan.

14. May anong kapangyarihan an dila?

¹⁴ “An kagadanan asin buhay nasa kapangyarihan kan dila,” an sabi kan Bibliya. (Talinhaga 18:21) Iyo, dakulang danyos an kayang gibuhon kan dila. Siisay sa sato an dai pa lamang nakamati kan kulog nin huli sa dai pinag-isipan o mapagmenos pa nganing sinabi kan iba? Pero an dila may kapangyarihan man na magpaumay. “An dila kan mga madunong nakakapaumay,” an sabi kan Talinhaga 12:18. Iyo, an positibo, nakakarahay na mga tataramon puwedeng magin siring sa paglahid nin nakakapakalma asin nakakapaumay na panghaplas sa puso. Konsideraron an nagkapirang halimbawa.

15, 16. Sa anong mga paagi niyato magagamit an dila para pakusugon an buot nin iba?

¹⁵ “Magtaram na may pagranga sa mga nagmumundo nin grabe,” an sadol kan 1 Tesalonica 5:14. Iyo, dawa an maimbod na mga lingkod ni Jehova puwedeng mapaatubang kun minsan sa grabeng kamunduan. Paano ta sinda matatabangan? Magtao nin espesipiko asin tunay na komendasyon  tanganing matabangan sindang mahiling an halaga ninda sa paghiling ni Jehova. Sabihon sa sainda an mapuwersang mga tataramon sa Bibliya na nagpapahiling na si Jehova talagang nagmamakulog asin namumutan an mga “nalugadan an puso” asin “may runot na espiritu.” (Salmo 34:18) Pag ginagamit ta an kapangyarihan kan satong dila para rangahon an iba, ipinapahiling niyato na inaarog ta an satong mapagmalasakit na Diyos, “na nagraranga sa mga nagmumundo nin grabe.”—2 Corinto 7:6, New American Standard Bible.

¹⁶ Magagamit ta man an kapangyarihan kan satong dila para magtao nin kinakaipuhan na marhay na pampakusog nin buot sa iba. May kapagtubod ka daw na nagadanan nin mahal sa buhay? An maduminamay na mga tataramon na nagpapahayag kan satong pagmakulog asin pagmalasakit puwedeng makaranga sa pusong nagmumundo. Igwa daw nin may edad nang tugang na lalaki o babayi na nakakamati na mayo na siyang serbi? An makonsiderasyon na dila puwedeng makatao sa mga may edad na nin asigurasyon na pinapahalagahan sinda. Igwa daw nin nagsasakit huli sa dai nararahay na hilang? An satong nakakapakusog na mga tataramon paagi sa pag-apod sa saiya sa telepono, pagpadara nin surat, o pagbisita mismo puwedeng magparahay kan pagmati niya. Siguradong mauugma an satong Kaglalang pag ginagamit niyato an kapangyarihan sa pagtaram para sabihon an mga “marahay na bagay na nakakapakusog”!—Efeso 4:29.

17. Sa anong importanteng paagi niyato magagamit an satong dila para sa kapakinabangan nin iba, asin taano ta dapat tang gibuhon iyan?

¹⁷ Mayo na nin mas importante pang paagi nin paggamit kan kapangyarihan kan dila kisa pagpaabot niyato sa iba kan maugmang bareta kan Kahadian nin Diyos. “Dai mo ipanguri an marahay sa mga maninigo mong tawan kaiyan kun kaya mo man sanang magtabang,” an sabi kan Talinhaga 3:27. Obligasyon niyato sa iba na ipaabot sa sainda an nagliligtas-buhay na maugmang bareta. Bakong tama na sadirihon  ta sana an importanteng marhay na mensahe na itinao sa sato ni Jehova. (1 Corinto 9:16, 22) Alagad ano an inaasahan sa sato ni Jehova sa gibuhon na ini?

18. Ano an inaasahan sa sato ni Jehova?

¹⁸ An pagkamuot niyato ki Jehova nagpapahiro sa sato na lubos na makikabtang sa Kristiyanong ministeryo. Ano an inaasahan sa sato ni Jehova manungod digdi? Sarong bagay na gabos kita, ano man an kamugtakan niyato sa buhay, kaya tang itao: “Ano man an saindong ginigibo, gibuhon nindo iyan nin bilog na kalag na garo ginigibo nindo iyan para ki Jehova, asin bakong para sa mga tawo.” (Colosas 3:23) Sa pagsabi kan pinakaimportanteng tugon, sinabi ni Jesus: “Kamutan mo si Jehova na saimong Diyos sa bilog mong puso asin sa bilog mong kalag saka sa bilog mong isip pati sa bilog mong kusog.” (Marcos 12:30) Iyo, inaasahan ni Jehova na an kada saro sa sato mamumutan asin paglilingkudan siya nin bilog na kalag.

19, 20. (a) Mantang kaiba na sa kalag an puso, an isip, asin an kusog, taano ta nasambitan pa an tulong iyan sa Marcos 12:30? (b) Ano an kahulugan kan paglilingkod ki Jehova nin bilog na kalag?

¹⁹ Ano an buot sabihon kan paglingkudan an Diyos nin bilog na kalag? An kalag nanunungod sa bilog na persona, kaiba na an gabos niyang pisikal asin mental na mga kakayahan. Mantang kaiba na sa kalag an puso, an isip, asin an kusog, taano ta sinambit pa an tulong bagay na iyan sa Marcos 12:30? Pag-isipan an sarong ilustrasyon. Kaidtong mga panahon kan Bibliya, puwedeng ipabakal nin saro an sadiri niya (an saiyang kalag) sa pagkauripon. Pero, an uripon tibaad dai maglingkod sa kagurangnan niya nin bilog na puso; tibaad dai niya gamiton an bilog niyang kusog o an bilog niyang mental na abilidad para sa intereses kan saiyang kagurangnan. (Colosas 3:22) Huli kaini, minalataw na sinambit ni Jesus an tulong bagay na iyan tanganing iduon na dapat na itao ta an gabos para sa satong paglilingkod sa Diyos. An  paglilingkod sa Diyos nin bilog na kalag nangangahulugan nin pagtao kan satong sadiri, na ginagamit an satong kusog asin kakayahan sa pinakalubos na mapupuwede sa paglilingkod sa saiya.

²⁰ An paglilingkod daw nin bilog na kalag nangangahulugan na dapat pararehong oras asin kusog an gamiton niyato gabos sa ministeryo? Dai nanggad iyan posible huling lain-lain an kamugtakan asin abilidad nin tawo. Halimbawa, an sarong hoben na may marahay na salud asin pisikal na kusog tibaad mas dakul na oras an magagamit sa paghuhulit kisa saro na maluya na huli sa paggurang. An sarong daing agom tibaad mas dakul an magigibo kisa sa saro na may pamilyang inaasikaso. Kun kita may kusog asin nasa kamugtakan na nagpapangyari sa sato na dakul an magibo sa ministeryo,  dapat na magpasalamat nanggad kita! Siyempre, habo nanggad niyato na magin mapagkritika, na ikinukumparar an satong sadiri sa nagigibo kan iba. (Roma 14:10-12) Imbes, buot niyatong gibuhon an satong pinakamakakaya para pakusugon an iba.

21. Ano an pinakamarahay asin pinakaimportanteng paagi nin paggamit kan satong kapangyarihan?

²¹ Si Jehova nagtao nin perpektong halimbawa sa tamang paggamit kan saiyang kapangyarihan. Gusto niyatong arugon siya sa pinakamakakaya ta bilang mga tawong bakong perpekto. Magagamit niyato nin tama an satong kapangyarihan paagi sa pagtratar nin may dignidad sa mga nasa irarom kan satong awtoridad. Dugang pa, gusto niyatong magin bilog na kalag sa pag-utob kan nagliligtas-buhay na gibuhon na paghuhulit na ipinapagibo sa sato ni Jehova. (Roma 10:13, 14) Girumdumon, nauugma si Jehova kun itinatao mo an pinakamakakaya mo—kan saimong kalag. Dai ka daw napapahiro kan puso mo na gibuhon an pinakamakakaya mo para paglingkudan an siring na mapagsabot asin mamumuton na Diyos? Mayo na nin mas urog o mas importante pa diyan na paagi nin paggamit kan saimong kapangyarihan.