1-3. Taano ta makakasiyerto kita na si Jehova mapakumbaba?

 GUSTO nin sarong ama na tukduan nin mahalagang marhay na leksiyon an saiyang aking sadit. Gustong-gusto niya na maabot an puso kan aki. Ano daw na paagi an gigibuhon niya? Dapat daw na magtindog siya nin tanos asin buburaratan nin mata an saiyang aki dangan mataram sa maringis na paagi? O dapat daw siyang dumuko para magin kapantay kan aki asin mataram sa mahuyo saka mamumuton na paagi? Siguradong pipilion nin sarong madunong asin mapakumbabang ama an mahuyong paagi.

² Anong klaseng Ama si Jehova—mapalangkaw o mapakumbaba, maringis o mahuyo? Aram ni Jehova an gabos, asin madunong siya kisa sa kiisay man. Pero, narisa mo daw na an mga tawo na dakul nin aram asin intelihente sa parati bakong mapakumbaba? Arog kan sabi kan Bibliya, “an kaaraman nakakapadakula nin payo.” (1 Corinto 3:19; 8:1) Pero si Jehova, na “may pusong madunong,” mapakumbaba man. (Job 9:4, nota sa ibaba) Dai kaini buot sabihon na siya sa ano man na paagi hababa an posisyon o bakong kahanga-hanga, kundi na bako lamang siyang mapalangkaw. Paano kita makakasigurado diyan?

³ Si Jehova banal. Kaya mayo sa saiya an kapalangkawan, na sarong kuwalidad na nakakapaati. (Marcos 7:20-22) Dugang pa, mangnuha an sinabi ni propeta Jeremias ki Jehova: “Siguradong magigirumduman mo ini asin maduko  ka para sa sako.” a (Lamentasyon 3:20) Isip-isipa! Si Jehova, an Soberanong Kagurangnan kan uniberso, andam na ‘dumuko,’ o bumaba para magin kalebel ni Jeremias, tanganing tawan nin paborableng atensiyon an bakong perpektong tawong iyan. (Salmo 113:7) Iyo, si Jehova mapakumbaba. Pero ano an kalabot sa diyosnon na kapakumbabaan? Paano iyan konektado sa kadunungan? Asin taano ta importante iyan sa sato?

4, 5. (a) Ano an kapakumbabaan, paano iyan nahahayag, asin taano ta nungkang dapat ibilang iyan na kaluyahan o pagigin maluya an buot? (b) Paano si Jehova nagpahiling nin kapakumbabaan sa pagtao niya nin atensiyon ki David, asin gurano kaimportante sa sato an kapakumbabaan ni Jehova?

⁴ An kapakumbabaan iyo an kababaan nin pag-iisip, pagigin bakong arogante o pagigin bakong mapalangkaw. Huling an kapakumbabaan sarong panglaog na kuwalidad kan puso, nahahayag iyan sa mga kuwalidad na arog kan kahuyuan, pagpapasensiya, asin pagigin rasonable. (Galacia 5:22, 23) Pero, an diyosnon na mga kuwalidad na iyan nungkang dapat ibilang na kaluyahan o pagigin maluya an buot. An diyosnon na mga kuwalidad na iyan bakong kakontra kan matanos na kaanggutan ni Jehova o kan paggamit niya nin kapangyarihan na manglaglag. Imbes, paagi sa saiyang kapakumbabaan asin kahuyuan,  ipinapahiling ni Jehova an saiyang labi-labing kusog, an saiyang kapangyarihan na kontrulon an sadiri sa perpektong paagi. (Isaias 42:14) Paano konektado an kapakumbabaan sa kadunungan? An sarong reperensiya sa Bibliya nagsasabi: “An kapakumbabaan sa katapos-tapusi tinawan nin kahulugan . . . nin pagigin bakong makasadiri asin sarong mahalagang marhay na gikanan nin gabos na kadunungan.” Kun siring, dai puwedeng magkaigwa nin tunay na kadunungan kun mayo nin kapakumbabaan. Paano kita nakikinabang sa kapakumbabaan ni Jehova?

⁵ Si Hading David nagkanta ki Jehova: “Itinao mo sako an saimong kalasag nin kaligtasan, an tuo mong kamot an nagtatabang sa sako, asin nagigin bantog ako huli kan saimong kapakumbabaan.” (Salmo 18:35) Garo man sana ibinaba ni Jehova an saiyang sadiri tanganing tawan nin atensiyon an bakong perpektong tawong ini, na pinoprotektaran asin sinususteniran ini aroaldaw. Narealisar ni David na kun siya man magkamit nin kaligtasan—asin pag-abot nin panahon  magin makapangyarihan pa nganing hadi—iyan huli sana sa pagigin andam ni Jehova na magpakumbaba sa paaging ini. An totoo, siisay sa sato an magkakaigwa nin paglaom na maligtas kun si Jehova bakong mapakumbaba, na andam na ibaba an sadiri tanganing tawan kita nin atensiyon bilang mahuyo asin mamumuton na Ama?

6, 7. (a) Taano ta nungkang sinasabi kan Bibliya na si Jehova hababa an buot? (b) Paano an kahuyuan konektado sa kadunungan, asin siisay an nagtatao kan pinakamarahay na halimbawa nin kahuyuan?

⁶ Mahalagang mangnuhon na may pagkakaiba an kapakumbabaan asin kababaan nin buot. An kababaan nin buot sarong magayon na kuwalidad na dapat kultibaron nin maimbod na mga tawo. Arog nin kapakumbabaan, konektado iyan sa kadunungan. Halimbawa, sinasabi kan Talinhaga 11:2: “An kadunungan yaon sa mga hababa an buot.” Minsan siring, nungkang sinasabi kan Bibliya na si Jehova hababa an buot. Taano? An kababaan nin buot, arog kan pagkagamit sa Kasuratan, nagsusuherir nin tamang pakaaram sa mga limitasyon nin saro. An Makakamhan sa Gabos mayo nin mga limitasyon apuwera sa mga ipinapautob niya mismo sa saiyang sadiri huli sa sadiri niyang matanos na mga pamantayan. (Marcos 10:27; Tito 1:2) Dugang pa, bilang an Kahuruhalangkawi, dai siya sakop nin siisay man. Kaya an ideya nin kababaan nin buot dai nanggad aplikado ki Jehova.

⁷ Minsan siring, si Jehova mapakumbaba asin mahuyo. Tinutukduan niya an saiyang mga lingkod na an kahuyuan mahalagang marhay sa tunay na kadunungan. Sinasambit kan saiyang Tataramon an manungod sa “kahuyuan na bunga nin kadunungan.” b (Santiago 3:13) Pag-isipan an halimbawa ni Jehova sa bagay na ini.

8-10. (a) Taano ta pambihira na si Jehova nagpapahiling nin pagigin andam na magdelegar asin magdangog? (b) Paano mapakumbabang trinatar kan Makakamhan sa Gabos an saiyang mga anghel?

⁸ May nakakaugmang pruweba kan kapakumbabaan ni Jehova sa pagigin andam niyang magdelegar nin paninimbagan asin magdangog. An ginigibo niyang iyan talagang makangangalas; si Jehova dai nangangaipo nin tabang o konseho. (Isaias 40:13, 14; Roma 11:34, 35) Minsan siring, pauro-utrong ipinapahiling sa sato kan Bibliya na si Jehova nagpapakumbaba sa mga paaging iyan.

⁹ Halimbawa, pag-isipan an sarong mahalagang pangyayari sa buhay ni Abraham. Nagkaigwa si Abraham nin tulong bisita, na an saro inapod niyang “Jehova.” An mga bisita talagang mga anghel, alagad an saro sa sainda nag-abot duman sa pangaran ni Jehova asin minahiro siya sa pangaran Niya. Kan an anghel na iyan magtaram asin maghiro, garo man sana si Jehova an nagtataram asin minahiro. Paagi kaini, sinabi ni Jehova ki Abraham na nakadangog Siya nin grabeng ‘pag-agrangay laban sa Sodoma saka Gomorra.’ Sinabi ni Jehova: “Mababa ako tanganing aramon kun baga totoo an nakaabot sa sakong mga reklamo. Asin kun bako, maaaraman ko iyan.” (Genesis 18:3, 20, 21) Siyempre, dai buot sabihon kan mensahe ni Jehova na an Makakamhan sa Gabos personal na “mababa.” Imbes, nagsugo giraray siya nin mga anghel tanganing magrepresentar sa saiya. (Genesis 19:1) Taano? Dai daw kaya ni Jehova, na nahihiling an gabos, na ‘maaraman mismo an tunay na kamugtakan sa rehiyon na iyan? Siguradong kaya niya. Alagad, mapakumbabang tinawan ni Jehova an mga anghel na idto kan asignasyon na siyasaton  an sitwasyon asin dalawon si Lot saka an saiyang pamilya sa Sodoma.

¹⁰ Dugang pa, nagdadangog si Jehova. Sarong beses hinagad niya sa saiyang mga anghel na magsuherir nin manlain-lain na paagi kun paano mapapabagsak an maraot na si Hading Ahab. Dai kaipuhan ni Jehova an siring na tabang. Pero, inako niya an suhestiyon nin sarong anghel asin isinugo ini na isagibo iyan. (1 Hadi 22:19-22) Bako daw na kapakumbabaan iyan?

11, 12. Paano nahiling ni Abraham an kapakumbabaan ni Jehova?

¹¹ Andam pa ngani si Jehova na magdangog sa bakong perpektong mga tawo na gustong ipahayag an saindang mga kapurisawan. Halimbawa, kan inot na sabihan ni Jehova si Abraham kan intensiyon Niya na laglagon an Sodoma asin Gomorra, naribaraw an maimbod na tawong idto. “Dai mo nanggad magigibo iyan,” an sabi ni Abraham, asin sinabi niya pa: “Dai daw gigibuhon kan Hukom kan bilog na daga kun ano an tama?” Naghapot siya kun baga papaligtason ni Jehova an mga siyudad kun may makua duman na 50 matanos na tawo. Siniyerto sa saiya ni Jehova na iyo. Alagad naghapot giraray si Abraham, na ibinaba an bilang sa 45, dangan 40, asin padagos pang ibinaba iyan. Sa ibong kan mga pagsiyerto ni Jehova, padagos pa man giraray si Abraham sa paghapot sagkod na umabot na sana sa bilang na sampulo. Tibaad dai pa lubos na nasasabutan ni Abraham kun gurano kamahihirakon si Jehova. Ano man an dahilan, mapasensiya asin mapakumbaba na pinabayaan ni Jehova an saiyang amigo asin lingkod na si Abraham na ipahayag an mga kapurisawan kaini sa arog kaining paagi.—Genesis 18:23-33.

¹² Pirang intelihente asin edukadong tawo an mapasensiyang marhay na madangog sa sarong tawo na hababaon  na marhay an intelihensiya kun ikukumparar sa sainda? c Siring kaiyan kamapakumbaba an satong Diyos. Sa pag-uulay man sanang idto, nahiling man ni Abraham na si Jehova “dai tulos naaanggot.” (Exodo 34:6) Tibaad huling narealisar ni Abraham na mayo siyang deretso na kuwestiyunon an mga ginigibo kan Kahuruhalangkawi, duwang beses siyang nakimahirak: “Dai ka tabi maanggot sa sako Jehova.” (Genesis 18:30, 32) Siyempre, dai naanggot si Jehova. Siya talagang may “kahuyuan na bunga nin kadunungan.”

13. Ano an kahulugan kan tataramon na “rasonable” sigun sa pagkagamit sa Bibliya, asin taano ta tamang-tama na ilinaladawan kan tataramon na ini si Jehova?

¹³ An kapakumbabaan ni Jehova nahihiling sa saro pang magayon na kuwalidad—an pagigin rasonable. Makamumundo na an kuwalidad na ini sa parati mayo sa mga tawong bakong perpekto. Si Jehova bako sanang andam na magdangog sa intelihente niyang mga linalang kundi andam man siyang magpahunod kun bako iyan kontra sa matanos na mga prinsipyo. Sigun sa pagkagamit sa Bibliya, an tataramon na “rasonable” sa literal nangangahulugan “mapagpahunod.” An kuwalidad man na ini tanda kan kadunungan nin Diyos. Sinasabi kan Santiago 3:17: “An kadunungan na gikan sa itaas . . . rasonable.” Sa anong paagi rasonable si Jehova, na pinakamadunong sa gabos? An sarong paagi iyo na madali siyang makibagay. Girumduma, an saiya mismong pangaran nagtutukdo sa sato na si Jehova nagigin ano man na kaipuhan para  mautob an saiyang mga katuyuhan. (Exodo 3:14) Dai daw iyan nagpaparisa kan saiyang pagigin madaling makibagay asin pagigin rasonable?

14, 15. An bisyon ni Ezekiel manungod sa langitnon na karwahe ni Jehova nagtutukdo sa sato nin ano manungod sa langitnon na kabtang kan organisasyon ni Jehova, asin paano iyan naiiba sa mga organisasyon nin tawo?

¹⁴ May pambihirang teksto sa Bibliya na nakakatabang sa sato na urog na masabutan an pagigin madaling makibagay ni Jehova. Si propeta Ezekiel tinawan nin bisyon manungod sa langitnon na kabtang kan organisasyon ni Jehova na kompuwesto nin espiritung mga linalang. Nahiling niya an sarong karwahe na makangangalas na marhay an pagkadakula, an “lunadan” ni Jehova na pirmi Niyang kontrolado. Interesanteng marhay kun paano iyan minahiro. An darakulaon na ruweda kaiyan igwa nin apat na gilid asin pano nin mata kaya hiling kaiyan an gabos asin tulos-tulos na nababago an direksiyon, na dai minapundo o minabirik. Asin an grabe kadakulang karwaheng ini dai kaipuhan na maghiro na garo nagkakamang na sana arog nin magabaton na lunadan na gibo nin tawo. Naghihiro iyan nin siring sa rikas nin kikilat, dawa pa biglang minabirik iyan sa arin man sa apat na direksiyon! (Ezekiel 1:1, 14-28) Iyo, an organisasyon ni Jehova, arog kan makakamhan sa gabos na Soberano na nagkokontrol kaiyan, biyong madaling makibagay, na tulos na minahiro nin uyon sa paburubagong mga sitwasyon asin pangangaipo na dapat tawan kaiyan nin atensiyon.

¹⁵ An mga tawo sagkod sana sa paghihinguwa na arugon an siring na pagigin madaling makibagay sa perpektong paagi. Pero, an mga tawo asin an saindang mga organisasyon parating marhay na mas sobra kaistrikto kisa madaling makibagay, mas bakong rasonable kisa  mapagpahunod. Sa pag-ilustrar: An sarong supertanker o sarong pangkargamentong tren tibaad kahanga-hanga kun manungod sa kadakulaan asin puwersa kaiyan. Pero kaya daw kan arin man diyan na humiro sigun sa biglang mga pagbago nin kamugtakan? Kun may buminalagbag sa riles sa atubangan nin pangkargamentong tren, dai iyan makakasiko. Dai man iyan makakapundo nin bigla. Puwede iyan dumalagan pa nin duwang kilometro bago pumundo pakapreno! Kaagid kaiyan, an supertanker puwedeng padagos pang dumalagan nin walo pang kilometro pakagadana kan makina. Dawa kun ikinambiyo na paatras an makina, an tanker tibaad umabante pa man giraray nin tulong kilometro! Kaagid diyan an mga organisasyon nin tawo na may tendensiyang magin sobra kaistrikto asin bakong rasonable. Huli sa kapalangkawan, an mga tawo parating habo na makibagay sa nagbabagong mga pangangaipo asin kamugtakan. Huli sa siring na pagigin sobra kaistrikto nabangkarote an mga korporasyon asin buminagsak pa ngani an mga gobyerno. (Talinhaga 16:18) Nakakaugma nanggad na si Jehova asin an saiyang organisasyon bakong arog kaiyan!

16. Paano ipinahiling ni Jehova an pagigin rasonable sa pagtratar ki Lot bago laglagon an Sodoma asin Gomorra?

¹⁶ Estudyari giraray an paglaglag sa Sodoma asin Gomorra. Si Lot asin an saiyang pamilya tinawan nin malinaw na instruksiyon kan anghel ni Jehova: “Dumulag kamo paduman sa kabukidan.” Pero, dai ini nagustuhan ni Lot. “Bako tabi duman Jehova!” an pakimahirak niya. Huling iniisip ni Lot na siguradong magagadan siya kun madulag siya pasiring sa kabukidan, nakiulay siya na tugutan siya asin an saiyang pamilya na dumulag pasiring sa haraning  siyudad nin Zoar. Pero, lalaglagon na ni Jehova an siyudad na iyan. Dugang pa, mayo nin tunay na basehan an mga pagkatakot ni Lot. Siguradong kaya ni Jehova na ingatan an buhay ni Lot sa kabukidan! Minsan siring, andam si Jehova na gibuhon an mga pakiulay ni Lot. “Sige, tatawan takang konsiderasyon; dai ko lalaglagon an banwa na sinasabi mo,” an sabi kan anghel ki Lot. (Genesis 19:17-22) Bako daw na rasonable iyan sa parte ni Jehova?

17, 18. Sa pagtratar sa mga taga Nineve, paano ipinahiling ni Jehova na siya rasonable?

¹⁷ Naghihimati man si Jehova sa udok sa pusong pagsulsol, na pirming nagpapahiling nin pagkahirak asin ginigibo an tama. Estudyari an nangyari kan si propeta Jonas isugo sa maraot asin madahas na siyudad nin Nineve. Kan si Jonas maglibot sa mga tinampo nin Nineve, simple sana an ipinasabong na mensaheng ibinalangibog niya: An makapangyarihan na siyudad lalaglagon sa laog nin 40 aldaw. Minsan siring, nagbagong marhay an mga kamugtakan. Nagsulsol an mga taga Nineve!—Jonas, kapitulo 3.

¹⁸ Nakakapagtukdo na ikumparar an reaksiyon ni Jehova sa reaksiyon ni Jonas sa nabagong mga kamugtakan na ini. Sa pangyayaring ini, nakibagay si Jehova, na pinapangyari na siya magin sarong Parapatawad nin kasalan imbes na “sarong makapangyarihan na parapakilaban.” d (Exodo 15:3) Sa ibong na lado, si Jonas matagas asin bako nanggad na mahihirakon. Imbes na ipabanaag an pagigin rasonable ni Jehova, an nagin reaksiyon niya mas  kapareho kan pangkargamentong tren o kan supertanker na nasambitan kasubago. Nakapagbalangibog na siya nin kalaglagan, kaya dapat may kalaglagan! Pero, mapasensiyang tinukduan ni Jehova an daing pasensiya niyang propeta nin dai malilingawan na leksiyon sa pagigin rasonable asin pagkahirak.—Jonas, kapitulo 4.

19. (a) Taano ta makakasigurado kita na rasonable si Jehova sa inaasahan niya sa sato? (b) Paano ipinapahiling kan Talinhaga 19:17 na si Jehova “mabuot saka rasonable” na Kagurangnan asin pambihira man an kapakumbabaan?

¹⁹ Ultimo, si Jehova rasonable sa inaasahan niya sa sato. Sinabi ni Hading David: “Aram niyang marhay kun paano kita hinaman, na ginigirumdom na kita alpog lang.” (Salmo 103:14) Nasasabutan ni Jehova an satong mga limitasyon asin an satong mga pagkabakong perpekto nin urog kisa sato. Nungka na inaasahan niya sa sato an labi sa kaya niyatong gibuhon. Ipinapahiling kan Bibliya an pagkakalain kan mga kagurangnan na tawo na “mabuot saka makatanusan” asin kan mga “masakit pauyunan.” (1 Pedro 2:18) Arin na klaseng Kagurangnan si Jehova? Mangnuha an sinasabi kan Talinhaga 19:17: “An saro na nagpapahiling nin kabuutan sa tawong hamak nagpapautang ki Jehova.” Malinaw nanggad, solamente an mabuot saka rasonable na kagurangnan an makakarisa sa lambang kabuutan na ginibo para sa mga tawong hamak. Labi pa diyan, ipinaparisa kan tekstong iyan na an Kaglalang kan uniberso garo man sana ibinibilang an sadiri na may utang sa ordinaryong mga tawo na naggigibo kan siring na mahihirakon na mga gibo! Talagang pambihira an saiyang kapakumbabaan.

20. Taano ta sigurado kita na dinadangog ni Jehova an satong mga pamibi asin sinisimbag iyan?

²⁰ Si Jehova arog pa man giraray kaiyan kahuyo asin karasonable sa pagtratar niya sa saiyang mga lingkod ngunyan.  Pag kita namimibing may pagtubod, nagdadangog siya. Asin dawa ngani dai siya nagsusugo nin mga mensaherong anghel para kaulayon kita, dai ta dapat isipon na dai niya sinisimbag an satong mga pamibi. Girumduma na kan hagadon ni apostol Pablo sa mga kapagtubod na ‘padagos na ipamibi’ na makaluwas siya sa presuhan, sinabi pa niya na gusto kaya niyang ‘makabalik sa sainda sa mas madaling panahon.’ (Hebreo 13:18, 19) Kaya an satong mga pamibi puwede talagang makapahiro ki Jehova na gibuhon an dai niya kutana gigibuhon!—Santiago 5:16.

21. Ano an dapat na nungka niyatong ikongklusyon sa kapakumbabaan ni Jehova, asin ano an dapat na masabutan niyato manungod sa saiya?

²¹ Siyempre, dawa ngani ipinapahiling ni Jehova an saiyang kapakumbabaan paagi sa pagigin mahuyo, pagigin andam na magdangog, pagigin mapasensiya, asin pagigin rasonable, dai ini nangangahulugan na ikinokompromiso ni Jehova an saiyang matanos na mga prinsipyo. Tibaad iniisip kan klero nin Kakristiyanuhan na  nagigin rasonable sinda pag kinikitik ninda an mga talinga kan saindang aripumpon paagi sa pagpaluya sa puwersa kan mga pamantayan ni Jehova sa moral. (2 Timoteo 4:3) Alagad an tendensiya nin tawo na makikompromiso para sana sa kumbenyensiya mayo nin koneksiyon sa pagigin rasonable nin Diyos. Si Jehova banal; nungka niyang didigtaan an saiyang matanos na mga pamantayan. (Levitico 11:44) Kun siring, kaipuhan tang masabutan na an talagang dahilan kan pagigin rasonable ni Jehova iyo na siya mapakumbaba, asin namumutan nanggad niyato siya huli kaiyan! Dai ka daw nauugmang isip-isipon na an Diyos na Jehova, an pinakamadunong na Persona sa uniberso, pambihira man an kapakumbabaan? Nakakaugma nanggad na rumani sa kahanga-hanga pero mahuyo, mapasensiya, asin rasonableng Diyos na ini!