FLUWA sifuɛ kun klɛli i kɛ: “Sɛ amun lafi su kɛ ndɛ ng’ɔ o Biblu’n nun’n ti ndɛ mɔ Ɲanmiɛn fa mannin sran mun’n, i sɔ’n kle kɛ Ɲanmiɛn kan ndɛ kle e. [...] Sɛ wafa nga amun su Ɲanmiɛn’n ɔ ti cinnjin kpa amun mɛn dilɛ nun’n, ɔ fata kɛ [Biblu’n] i nun ndɛ’n i wlɛ wunlɛ’n yo pɔpɔ.”—Alan S. Duthie (Bible Translations and How to Choose Between Them).

Be nga be klo Ɲanmiɛn i nuan ndɛ’n be waan ndɛ sɔ’n ti su. Be lafi su kpa kɛ “ndɛ kwlaa ng’ɔ o Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, Ɲanmiɛn yɛ maan be klɛli-ɔ. I kpa m’ɔ ti’n ti’n, be fa kle sran like, be fa kle sran atin, be fa siesie sa mun, be fa tu sran fɔ naan ɔ yo sa kpa.” (2 Timote 3:16) Biblu’n timan lalafuɛ fluwa ngbɛn sa. I nun “ndɛ’n le ta kpa, ɔ yo maan sran kaci.” Yɛle kɛ ɔ uka e maan e wun sa nga be o e su’n be trawlɛ. (Ebre Mun 4:12) Kɛ ɔ ko yo naan be nga be kanngan fluwa sɔ m’ɔ fin Ɲanmiɛn’n nun’n, b’a wun i nun ndɛ’n i wlɛ naan b’a nian su b’a nanti’n, ɔ fata kɛ aniɛn nga sran’m be kɛn i titi’n i nun yɛ be klɛ i-ɔ. Nán Glɛki nga fluwa sifuɛ dandan kɛ Platɔn sa’n be kan’n, i nun yɛ be klɛli Biblu’n i bue nga be klɛli i Glɛki nun’n niɔn. Sanngɛ Glɛki nga sran kwlaa kan’n mɔ be flɛ Koine’n, i nun yɛ be klɛli i-ɔ. Nanwlɛ, be klɛli Biblu’n naan sran kwlaa ng’ɔ kanngan nun’n, ɔ wun i nun ndɛ’n i wlɛ.

I sɔ’n ti’n, b’a kaci Biblu’n aniɛn kpanngban nun andɛ. Ɔ maan sran kpanngban be kwla kanngan nun be bɔbɔ be aniɛn’n nun. Sanngɛ nán Biblu’n sɔ mɔ be kacili be aniɛnaniɛn’m be nun’n be ngba yɛ be kacili be kpa-ɔ. Yɛ wie’m be kusu be nun ndɛ’n i wlɛ wunlɛ’n timan pɔpɔ. I wie yɛle be nga be wuli’n be su ndɛ’n. Wafa nga be kacili Biblu wie mun’n ti’n be kwlá wunmɛn i wlɛ kpa kun. Sanngɛ nn ndɛ sɔ’n ti weiin. Asa ekun’n, Ɲanmiɛn i dunman’n nunman Biblu sɔ’m be nun.

I sɔ’n ti’n, kɛ be nga be klo Ɲanmiɛn Ndɛ’n, be tili i kɛ b’a yi Ɲanmiɛn Ndɛ’n — Matie - Sa Nglo Yilɛ i uflɛ Wawle nun’n, ɔ yoli be fɛ kpa. Zoova i Lalofuɛ’m be boli i sɔ su afuɛ 2018, Utu i le 10 su be nvle wunmuan kun aɲia’n i bo. Be nga be kacili Biblu’n i bue sɔ’n, b’a nianman like nga Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be kle’n su naan b’a kaci be liɛ’n. I sɔ’n ti’n, i nun ndɛ’n ti nanwlɛ yɛ i wlɛ wunlɛ’n ti pɔpɔ tra Wawle Biblu nga be o lɛ laa’n mun. Atrɛkpa’n, amun usa amun wun kɛ: ?Wan mun yɛ be kacili Biblu sɔ’n niɔn?

Atrɛkpa’n Wawle’m be kwla bu i kɛ blɛ li yɛ b’a bo Ɲanmiɛn Ndɛ’n — Matie - Sa Nglo Yilɛ i yilɛ bo-ɔ. Sanngɛ Biblu sɔ mɔ be flɛ i blɔfuɛ nun kɛ Traduction du monde nouveau i bue nga laa be klɛli i Glɛki aniɛn’n nun’n, afuɛ nga be flɛ i 1950 nun yɛ be yili i Angle nun-ɔn. Zoova i Lalofuɛ’m be susute kun (Watch Tower Bible and Tract Society) yɛ ɔ yili i afuɛ sɔ’n nun-ɔn. Susute sɔ’n sɔ Biblu yilɛ w’a cɛ kpa. Afuɛ nga be flɛ i 1950 nun, Sɛptanblu i le 15, angle’n nun Sasafuɛ Tranwlɛ’n seli kɛ: “Be nga be kacili fluwa’n be waan [...] sɛ be o nguan nun-o, annzɛ sɛ be wu-o nán maan be klɛ be dunman fluwa sɔ’n su. Be kacili fluwa sɔ’n naan ɔ manman Ɲanmiɛn m’ɔ lafiman’n.”

Afuɛ nga be flɛ i 1961 nun yɛ be yili Biblu Traduction du monde nouveau i wunmuan’n Angle nun-ɔn. Kannzɛ sran nga be kacili i Angle nun’n be dunman nunman Biblu sɔ’n su’n, sanngɛ e wun like nga ti yɛ be dili junman sɔ’n yɛ e wun kɛ be tuli be klun be dili. Afuɛ nga be flɛ i 2013 nun’n, be kacili Biblu sɔ’n i uflɛ. I su fitilɛ nun’n be seli kɛ: “E si kɛ Biblu’n nun ndɛ’n ti cinnjin. I sɔ’n ti’n, kɛ é káci i uflɛ ekun’n e buli akunndan kpa naan y’a kaci. E wunnin i wlɛ kɛ ɔ ti cinnjin kpa kɛ e nian ndɛ’m be su sɛsɛsɛ e kaci. [...] E kunndɛli kɛ ndɛ nga e kaci’n ɔ yo nanwlɛ. Sanngɛ e kunndɛli ekun kɛ ɔ yo weiin naan i kannganlɛ’n yo pɔpɔ.”

?E kwla lafi su kɛ be nga be kacili Biblu’n, be junman’n dili kpa? Fluwa sifuɛ dandan wie’m be waan sɛ sran kun kaci fluwa kun aniɛn kun nun naan w’a klɛmɛn i dunman’n nin i diplɔmun’n fluwa sɔ’n su’n, be kwlá lafimɛn i junman’n su. Sanngɛ nán fluwa sifuɛ dandan’m be ngba yɛ be bu i sɔ-ɔ. Afin fluwa sifuɛ kun seli kɛ: “?Sɛ e si sran nga be kacili Biblu kun annzɛ be yili Biblu kun’n be dunman’n, i sɔ’n ɔ́ úka e naan y’a si kɛ i nun ndɛ’n ti su annzɛ ɔ timan su? Cɛcɛ, e kwlá seman sɔ. Ɔ ti cinnjin kɛ e fa e ɲin e sie i fluwa bɔbɔ ba nga be kacili’n su.” a—Alan S. Duthie

Andɛ’n b’a kaci Biblu Traduction du monde nouveau i bue annzɛ i wunmuan’n aniɛnaniɛn 160 tra su nun. Biblu nga y’a yi’n, ɔ ju 225.000.000 tra su. ?Ngue yɛ be nga be kanngan nun’n be sieli i nzɔliɛ-ɔ?

Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ, kɛ bé srɛ́ Ɲanmiɛn’n maan be se kɛ: “E Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, maan ɔ dunman’n yo sanwun.” (Matie 6:9) Sanngɛ Ɲanmiɛn i dunman’n nunman Biblu sunman nun. Ɔ maan kɛ bé kán Ɲanmiɛn i ndɛ’n be se kɛ “Ɲanmiɛn” annzɛ “E Min.” Kusu nn laa’n, Ɲanmiɛn i dunman Zoova’n wo Biblu’n i bue nga be klɛli i Ebre nun’n i nun kpɛ kɔe 7.000. (Ezipt Lɔ Tulɛ 3:15; Jue Mun 83:18) Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Ɲanmiɛn i dunman’n i bolɛ’n kunnin Zuifu’m be srɛ. I ti’n, b’a boman Ɲanmiɛn i dunman’n kun. Kɛ Zezi i akoto’m be wuli’n, Klisifuɛ wie’m be wa buli akunndan sɔ’n wie. (Sa Nga Be Yoli’n 20:29, 30; 1 Timote 4:1) Be nga be klɛli Ɲanmiɛn Ndɛ’n Glɛki nun’n, kɛ be wun Ɲanmiɛn i dunman Zoova’n, be fa Glɛki ndɛ mma Kiriɔs mɔ i bo’n yɛle “E Min’n” be kaci i. Annzɛ be fa Teɔs mɔ i bo’n yɛle “Ɲanmiɛn’n” be kaci i.

Be nga be kacili Biblu Traduction du monde nouveau, kɛ bé káci Biblu’n i bue nga laa be klɛli i Glɛki aniɛn’n nun’n, be fali Ɲanmiɛn i dunman’n be sieli i osu’n nun. Ɲanmiɛn dunman’n wo Biblu’n i bue sɔ nun kpɛ 237. Be nga be kacili Biblu’n, be kunndɛkunndɛli i su like kpa naan b’a kwla yo i sɔ liɛ’n. Ɔ maan b’a yomɛn i sɔ sa ngbɛn. I wie yɛle ndɛ ng’ɔ o Liki 4:18 nun’n. Ndɛ sɔ’n fin Ezai 61:1 nun. Laa Biblu’n i bue nga be klɛli i Ebre nun’n, Zoova dunman’n wo Ezai fluwa’n i ndɛ mma sɔ’n nun. b I sɔ’n ti’n, Biblu Traduction du monde nouveau nun’n, be kacili Liki 4:18 kɛ: “Zoova i wawɛ’n o min su. Afin ɔ kpali min kɛ n bo jasin fɛ’n n kle yalɛfuɛ mun.”

I sɔ’n uka Biblu’n nun kannganfuɛ mun naan b’a wun kɛ Ɲanmiɛn Zoova nin i Wa kunngba cɛ’n, mɔ yɛle Zezi Klisi’n be timan kun. Angle Biblu kun nun’n, be kacili ndɛ ng’ɔ o Matie 22:44 nun’n kɛ: “E Min seli min Min liɛ’n kɛ.” (American Standard Version) ?Ndɛ sɔ’n nun’n, wan yɛ ɔ su kan ndɛ kle wan-ɔn? Ndɛ mma sɔ’n fin Jue Mun 110:1 nun. I klikli nun’n, kɛ be klɛli Biblu nun ndɛ mma sɔ’n Ɲanmiɛn dunman’n wo nun. Ɔ maan Biblu Traduction du monde nouveau nun’n, be kacili Matie 22:44 kɛ: “Zoova seli min Min’n kɛ.” Biblu’n kle weiin kɛ ngbaciɛ o Ɲanmiɛn Zoova nin i Wa’n be afiɛn. (Mark 13:32; Zan 8:17, 18; 14:28) Ɔ ti cinnjin kɛ e wun i sɔ liɛ’n i wlɛ naan y’a kwla fite nun. Sa Nga Be Yoli’n 2:21 se kɛ: “Sran kwlaa ng’ɔ bo Zoova i dunman’n, ɔ́ fíte nun.”

Ninnge uflɛ wie mun ekun be ti’n, Biblu Traduction du monde nouveau’n ti i liɛ ngunmin. Be flɛ bian kun kɛ Wɛskɔtu yɛ be flɛ kun kɛ Ɔrtu. Bian sɔ’m be yili Biblu kun Glɛki nun. Biblu sɔ’n su yɛ e niannin e kacili Wawle nun liɛ’n niɔn. Sanngɛ e niannin fluwa uflɛ wie mun ekun be nun. I wie yɛle fluwa nga Nɛsitle nin Alandi be klɛli’n, ɔ nin fluwa nga susute kun (United Bible Societies) m’ɔ yi Biblu’n ɔ klɛli be’n. Biblu’n i kacifuɛ’m be miannin be ɲin kpa be niannin ndɛ nga be klɛli i Glɛki nun’n i su sɛsɛsɛ yɛ be kacili-ɔ. Asa ekun’n, be miannin be ɲin kpa naan i nun ndɛ’m be wlɛ wunlɛ’n yo pɔpɔ. I sɔ mɔ be yoli’n ti’n be nga be kanngan nun’n be wun i nun ndɛ’m be wlɛ, kpɛkun ɔ wluwlu be wun.

Ɲanmiɛn Ndɛ’n — Matie - Sa Nglo Yilɛ i kacifuɛ’m be miannin be ɲin naan b’a kan ndɛ’n i kɛ nga be fa kɛnnin i Glɛki’n nun’n sa. Andɛ aniɛn sunman nun’n kɛ bé kán blɛ ndɛ’n be bo blɛ trele nga sa kun juli’n. Ɔ kwla yo anunman, andɛ annzɛ ainman. Sanngɛ Glɛki’n nun’n be kan wafa nga be yo sa’n be uka su wie. Wie liɛ’n be yo like’n i kpɛ kunngba annzɛ kpɛ sunman annzɛ be yo be kɔ be ɲrun. Maan e nian ndɛ nga Zezi kɛnnin i Matie 6:33 nun’n. Glɛki nun ndɛ nga be kaci i kɛ “kunndɛ’n,” ɔ kle kɛ be yo like sɔ’n i titi. Ɔ maan be kacili ndɛ sɔ’n kɛ: “Amun dun mmua kunndɛ Ɲanmiɛn i Famiɛn diwlɛ’n nin i sa nuan su sɛsɛsɛ yolɛ’n titi, i sin’n, ɔ́ fá ninnge kwlaa sɔ mun úka su mán amun.” I sɔ’n yo maan Zezi i ndɛ’n i ɲin ngba fite weiin. I kunngba’n yɛle ndɛ ng’ɔ o Matie 7:7 nun’n. Be kacili i kɛ: “Maan amun srɛ like titi, yɛ bé fá mán amun. Amun kunndɛ like titi, yɛ amún wún i. Amun bobo anuan titi, yɛ bé tíke mán amun.”​—Rɔmunfuɛ Mun 1:32; 6:2; Galasifuɛ Mun 5:15

Biblu’n i bue nga laa be klɛli i Glɛki aniɛn nun’n, mɔ y’a kaci Wawle nun yɛ’n, ɔ ti junman’n i bo bolɛ. Y’a fa ajalɛ kɛ é káci Biblu’n i wunmuan’n Wawle nun. ?Be nga bé kánngan Biblu’n Wawle nun’n, be kwla lafi su kɛ i nun ndɛ’n ti su yɛ i wlɛ wunlɛ ti pɔpɔ kɛ Angle nun liɛ’n sa?