“Yaci, kplin su maan e sa e sin awlo”
Maan e fa e wun e mantan Ɲanmiɛn
“Yaci, kplin su maan e sa e sin awlo”
?Amun suli Zoova laa? ?Amun kunndɛ kɛ amún sú i ekun sanngɛ ɔ yo amun kɛ ɔ su sɔman amun nun kun sa? Sɛ ɔ ti sɔ’n, é srɛ́ amun kɛ amun bo amun ɲin ase be kanngan ndɛ nga nun kpa. Amun ti yɛ be klɛli ɔ.
BLA kun mɔ Zoova i atin’n su yɛ be niannin be tɛli i’n mɔ sanngɛ ɔ yacili Zoova sulɛ’n, ɔ seli kɛ: “N srɛli Zoova kɛ ɔ kplin su maan n sa min sin awlo naan ɔ yaci sa tɛ mɔ n yoli i’n cɛ min.” ?Bla sɔ’n ɔ yoman amun annvɔ? Amun a usa amun wun le kɛ: ‘?Wafa sɛ yɛ Zoova bu be nga be suli i laa’n niɔn? ?Zoova i wla te kpɛn be su? ?Ɔ klo kɛ be “sa be sin awlo”?’ Kɛ ɔ ko yo naan y’a tɛ kosan sɔ’m be su’n, maan e nian ndɛ yɛ mɔ Zeremi klɛli’n. Kosan sɔ’m be su tɛlɛ’n ɔ́ yó amun fɛ kpa.—An kanngan Zeremi 31:18-20 nun.
Maan e nian sa ng’ɔ juli mɔ i ti yɛ Zeremi klɛli ndɛ sɔ’n. Afuɛ nga be flɛ i 740 nun ka naan b’a wu Zezi’n, mɔ blɛ sɔ nun nn be nin a wuman Zeremi’n, Zoova kplinnin su kɛ Asirifuɛ’m be tra Izraɛli famiɛn diwlɛ ng’ɔ o nglo lɔ’n i nunfuɛ mun lomuɛn be wɔ. * Ɲanmiɛn fɛli i sɔ ɲrɛnnɛn liɛ’n fa tuli be fɔ, afin be fɔnnin i wun dan. B’a tieman afɔtuɛ nga i nuan ijɔfuɛ’m be mannin be lele’n. (2 Famiɛn 17:5-18) ?Kɛ be ɔli nvle uflɛ nun’n, mɔ be nin be Ɲanmiɛn’n be afiɛn tili nun’n, ɲrɛnnɛn mɔ be ko wunnin i’n ɔ yoli maan be ayeliɛ’n kacili? ?Zoova i wla fili be? ?Ɔ́ kplín su kɛ be sa be sin be klɔ?
“E wun kɛ nga e yoli’n w’a yo-man kpa”
Kɛ Izraɛlifuɛ’m be o nvle uflɛ nun lɔ’n, be ɲin su wa titili be, yɛ be ayeliɛ’n wa yoli be nsisɔ. Zoova i ɲin w’a kpaman i sɔ’n su. Izraɛlifuɛ sɔ mɔ be flɛ be ekun kɛ Efraimu’n, wafa nga be wun fa yoli be nvle uflɛ sɔ’n nun lɔ’n, Zoova kɛnnin i ndɛ. Maan e nian ndɛ sɔ’n.
Zoova seli kɛ: ‘N tili kokolɛ nga Efraim koko’n.’ (Ndɛ mma 18) Izraɛlifuɛ’m be sa tɛ mɔ be yoli ti’n be fɛli kpa. Kɛ bé kókó i sɔ’n ti’n, Zoova tili. Be yoli kɛ ba wanzofuɛ mɔ kɛ ɔ́ bú ɲrɛnnɛn ng’ɔ kukuli i wun ko yili nun’n i akunndan’n, ɔ keje i ti’n sɛkɛsɛkɛ’n sa. Blɛ sɔ’n nun’n i wla loli i awlo lɔ tranlɛ fɛfɛ’n. (Lik 15:11-17) ?Kɛ Izraɛlifuɛ’m bé kókó sɔ’n, ngue ndɛ yɛ ɔ fiteli be nuan ɔn?
“A tuli ye fɔ kɛ be tu nannin gbanflɛn bɔ i nyin yi-man sran’n i fɔ’n sa.” (Ndɛ mma 18) Izraɛlifuɛ’m be wunnin jrɛiin kɛ be nin fɔ tulɛ’n fata. Afin be yoli kɛ nannin gbanflɛn mɔ i ɲin yiman sran’n sa. Fluwa kun waan sunnzun ase sɔ’n, i bo’n wie yɛle kɛ be yoli kɛ nannin mɔ “sɛ w’a yoman ɲin kekle’n, nn b’a faman waka piembie mɔ be fa kankan be’n b’a wɔwɔmɛn i’n sa.”
“Fa e sa e sin ɔ wun, yo maan e sa e sin, afin Anannganman, wɔ yɛ a ti e Nyanmiɛn-ɔn.” (Ndɛ mma 18) Kɛ be loli be wun’n, be kpan flɛli Ɲanmiɛn. Kannzɛ be fali sa tɛ yolɛ atin’n su naan be mlinnin’n, sanngɛ be wa srɛli Ɲanmiɛn kɛ ɔ uka be naan i klun jɔ be wun ekun. Biblu kun kacili ndɛ sɔ’n kɛ: “A ti e Ɲanmiɛn. Yaci, kplin su maan e sa e sin awlo.”—Contemporary English Version.
Ndɛ mma 19) Izraɛlifuɛ’m be sa tɛ nga be yoli’n yoli be nsisɔ. Be dili be wun nanwlɛ kɛ be fɔnnin, kpɛkun be sɔli fɔ nga be tuli be’n nun. Be akunndan’n sanngannin dan, yɛ ɔ yoli be kɛ b’a sokpa mlɔnmlɔn sa. I ti’n, be yoli kɛ sran nga i ayeliɛ m’ɔ yo i nsisɔ’n ti’n, ɔ finfin i wue’n nun sa.—Lik 15:18, 19, 21.
“E bɔbɔ e wun kɛ nga e yoli’n w’a yo-man kpa. [...] Sa nga e yoli’n ɔ yo e nyannzuɛn.” (Izraɛlifuɛ’m be kacili be akunndan bulɛ wafa’n. Nsisɔ’n kunnin be kpo. Be kokoli be sa tɛ mun kleli Ɲanmiɛn yɛ be wlali be nzuɛn tɛ’n i ase. ?I sɔ’n mɔ be yoli’n ti’n, Ɲanmiɛn sí be aunnvuɛ? ?Ɔ́ sɔ́ be nun ekun?
“Saan ń sí i aunnvuɛ”
Wafa nga Zoova fa kloli Izraɛlifuɛ mun’n, ɔ yoli i liɛ ngunmin. Ɔ seli kɛ: “Izraɛl i si yɛlɛ min. Efraim ti min wa yasua klikli.” (Zeremi 31:9) ?Sɛ siɛ kpa kun i wa kun i ayeliɛ’n yo i nsisɔ sakpa naan ɔ sɛ i sin awlo’n, siɛ sɔ’n sé kɛ ɔ sɔmɛn i nun? Amun nian wafa nga Zoova m’ɔ ti siɛ kpa kun’n, ɔ yi klolɛ ng’ɔ klo i sran mun i nglo’n.
“Efraim ti min wa kun bɔ n klo i. Min mma’m be nun’n, i yɛ n klo i dan-an. Kɛ ḿ mɛ́n i ndɛ’n, wuun blɛ liɛ b’a se kɛ min nyin kpɛnkpɛn i su-ɔ.” (Ndɛ mma 20) Nanwlɛ, ndɛ sɔ’m be yi sran klolɛ’n i nglo dan! Kɛ siɛ kun m’ɔ klo i mma mun mɔ sanngɛ ɔ faman be fɔ tulɛ’n diman aɔwi sa’n, blɛ kun juli’n, ɔ nin i wa fatali kɛ Zoova ‘man [Izraɛlifuɛ’m] be ndɛ.’ Kpɛ sunman ɔ seli be kɛ be nian be wun be nzuɛn tɛ’n i lika. Kɛ b’a faman be ti b’a deman’n, ɔ yacili be lɛ maan be wa tuli be be klɔ’n su. Be trali be lomuɛn ɔli. Kannzɛ ɔ fatali kɛ ɔ tu be fɔ’n, sanngɛ i wla w’a fiman be. I wla fi be bɔbɔ ɔ, ɔ yoman ye. Siɛ kpa kun i wla fimɛn i mma mun. ?Sanngɛ yoo, kɛ Zoova wunnin kɛ i mma’m be ayeliɛ’n yo be nsisɔ mɔ be kacili sakpa’n, wafa sɛ yɛ i wun yoli i ɔ?
“N klo i kekleke. I ti saan ń sí i aunnvuɛ.” (Ndɛ mma 20) Zoova i wla loli i mma mun dan. Be nzuɛn tɛ’n i ase mɔ be wlali’n wluwluli i wun. Ɔ kɛ i ngunmin’n b’a ka lɛ b’a sa be sin i wun. Kɛ siɛ nga Zezi kɛnnin i ndɛ ba wanzofuɛ i su ɲanndra’n nun sa’n, Zoova i mma’m be “yoli i annvɔ,” yɛ ɔ kloli kpa kɛ be sa be sin awlo naan ɔ sɔ be nun.—Lik 15:20.
“Zoova kplinnin su maan n sali n sin awlo!”
Ndɛ ng’ɔ o Zeremi 31:18-20 nun’n ɔ yo maan e wun Zoova i aunnvuɛ silɛ’n nin i sa yaci cɛlɛ’n. Ɲanmiɛn i wla fiman be nga be suli i laa’n. ?Yɛ, sɛ sran sɔ’m be waan bé sá be sin i wun’n nin? Ɲanmiɛn ‘yáci be wun sa cɛ́ be.’ (Jue Mun 86:5) Be nga be ayeliɛ’n yo be nsisɔ mɔ be kaci be sa’n, sɛ be bɛ i sin’n, ɔ fuanman be mlɔnmlɔn. (Jue Mun 51:19) I kpa bɔbɔ’n, aklunjuɛ su yɛ ɔ sɔ be nun ɔn.—Lik 15:22-24.
Bla nga e kɛnnin i ndɛ e ndɛ’n i su fitilɛ’n nun’n, ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ sɛ́ i sin Zoova wun. Ɔ ɔli Zoova i Lalofuɛ’m be asɔnun ng’ɔ o be asa’n liɛ’n su lɔ’n i nun. I ndɛ ng’ɔ kannin’n yɛ: “N seli min wun kɛ n nin Zoova i sulɛ’n fataman kun.” Ɔ maan ɔ fatali kɛ ɔ miɛn i ɲin naan ɔ yaci akunndan tɛtɛ’m be bulɛ. Asɔnun kpɛnngbɛn’m be wlɛli i fanngan yɛ be ukɛli i naan w’a ɲan wunmiɛn w’a su Zoova ekun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, aklunjuɛ dan m’ɔ dili’n ti’n, ɔ seli kɛ: “Kɛ Zoova kplinnin su maan n sali n sin awlo’n, nanwlɛ, ɔ yo min fɛ dan!”
Sɛ amun suli Zoova laa naan amun bu i sulɛ’n i akunndan ekun’n, é srɛ́ amun kɛ amun ɔ Zoova i Lalofuɛ’m be asɔnun’n ng’ɔ o amun asa liɛ’n su lɔ’n i nun. Maan ɔ tran amun klun titi kɛ be nga be kaci be nzuɛn’n mɔ be srɛ Zoova kɛ ‘yaci, kplin su maan e sa e sin awlo’n,’ ɔ si be aunnvuɛ yɛ ɔ sɔ be nun.
[Ja ngua lɛ ndɛ’n]
^ Ka naan sa sɔ’n w’a tɔ’n, afuɛ nga be flɛ i 997 nun ka naan b’a wu Zezi’n, Izraɛlifuɛ’m be buli be wun nun be yoli famiɛn diwlɛ nɲɔn. Kun yɛle Zida famiɛn diwlɛ’n. Ɔ le akpasua nɲɔn, yɛ ɔ o ngua lɔ lika’n nun. Be flɛ akpasua blu onga’m be kɛ Izraɛli famiɛn diwlɛ, annzɛ Efraimu, afin Efraimu yɛ ɔ ti akpasua sɔ’m be nun dan’n niɔn.