Kɛ Zeremi sa’n maan e jran su kpa e di junman’n
Kɛ Zeremi sa’n maan e jran su kpa e di junman’n
“Ndɛ nga ń [Zoova] wá kán klé wɔ lɛ’n, ń jrán su kpa ń yó i nuan like’n.”—ZER. 1:12.
1, 2. ?Ngue ti yɛ be fali like mɔ Zoova ‘jran su kpa’ yo’n be sunnzunnin amanndie’n niɔn?
ZANVIE nin Fevrie anglo’m be nun’n, arɛ o Liban nin Izraɛli lɔ kpa. Blɛ sɔ’n nun’n nn waka’m be boman nɲrɛ. Sanngɛ amanndie’n i liɛ’n ɔ bo nɲrɛ. I nɲrɛ’n ti ɔkwlɛ nin ufue klanman kpa. Waka nga be dun mmua bo nɲrɛ ka naan arɛ blɛ’n w’a wie’n, be nun kun yɛle amanndie’n. I sɔ’n ti’n, Ebre nun’n i dunman’n i bo’n yɛle “ng’ɔ dun mmua tinnge’n.”
2 Kɛ Zoova sieli Zeremi kɛ ɔ ijɔ i nuan’n, ɔ fali amanndie’n m’ɔ bo nɲrɛ ndɛ nun’n, ɔ fa yiyili sa cinnjin kun nun. I nun mɔ Zeremi bó Ɲanmiɛn junman’n i dilɛ’n i bo’n, Ɲanmiɛn maan ɔ wunnin waka sɔ’n i sama kun. ?Like sɔ’n i bo’n yɛle benin? Zoova yiyili nun kɛ: “Ndɛ nga ń wá kán klé wɔ lɛ’n, ń jrán su kpa ń yó i nuan like’n.” (Zer. 1:11, 12) Kɛ nga amanndie’n fa bo nɲrɛ ndɛ nun sa’n, Zoova kusu kan like nga i waan ɔ́ yó’n i ndɛ kle sran mun ndɛ nun. Laa’n, ɔ sunmɛnnin i nuan ijɔfuɛ mun kɛ be ko kan i sufuɛ’m be ɲin kekle aeliɛ’n i bo nzuɛn’n i ndɛ kle be. (Zer. 7:25) Zoova ‘jran su kpa’ lele saan ndɛ ng’ɔ kannin’n ɔ́ kpɛ́n su. Zida nvle’n kacili i sin sili Ɲanmiɛn. Ɔ maan afuɛ nga be flɛ i 607 ka naan b’a wu Zezi’n, i nun’n, Zoova dili i jɔlɛ. Sa sɔ’n i blɛ’n w’a sɛnmɛn i wun kaan sa.
3. ?Ngue yɛ e kwla lafi su kpa Zoova i lika ɔ?
3 Andɛ kusu’n, Zoova i ɲin o i klun sa’n i yolɛ’n su. Ɔ jran su kpa naan i klun sa’n w’a kpɛn su. I ɲin kwlá kpaman i ndɛ ng’ɔ kan’n i su kpɛnlɛ’n su mlɔnmlɔn. ?Wafa sɛ yɛ Zoova i ɲin m’ɔ fa sie i klun sa’n i yolɛ’n su’n ɔ kan e ɔ? ?Amun bu i kɛ afuɛ 2011 nga nun’n, Zoova ɲin o i nda ng’ɔ tali be’n be su kpɛnlɛ’n su? Sɛ blɛ wie nun’n ɔ yo e kɛ nda nga Zoova tali’n su kpɛnman su’n, dɔ nga su’n ɔ nin i fata kɛ e tinnge. Nán maan e yo kɛ sran m’ɔ su lafi sa’n kun. (Rɔm. 13:11) Zeremi m’ɔ ti Zoova i nuan ijɔfuɛ’n, ɔ jrannin su kpa dili Ɲanmiɛn i junman’n. Like nga ti yɛ Zeremi yoli sɔ’n, ɔ nin wafa ng’ɔ fa yoli i sɔ liɛ’n, sɛ e fa e ɲin e sie su’n, ɔ́ úka e naan y’a tra e awlɛn y’a di junman nga Zoova mannin e’n.
Jasin kun m’ɔ fataman kɛ e jrɛnjrɛn i wun’n
4. ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn i ndɛ’n i kanlɛ’n yoli kekle mannin Zeremi ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ ɔ cuɛncuɛn i ja ase i kanlɛ’n nun ɔn?
4 Kɛ Zoova sé Zeremi kɛ ɔ yo kɛ sasafuɛ sa’n, nn atrɛkpa’n Zeremi su wa ɲan afuɛ 25. (Zer. 1:1, 2) Sanngɛ ɔ yoli i kɛ ɔ te yo bakan sa, naan ɔ kwlá kanman ndɛ kleman nvle’n nun kpɛnngbɛn mɔ be le ɲrun kpa’n. (Zer. 1:6) Ɔ fata kɛ ɔ yiyi sran wie’m be bo naan ndɛ sroesroe nga Ɲanmiɛn fa wlɛli i nuan’n, ɔ kan kle be trele. Be nga i ndɛ sɔ’n wɔ be’n yɛle Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ nin be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n. Be wie mun ekun yɛle famiɛn mun ɔ nin be kwlaa nga be nian sran’m be like nga be yo’n su be yo wie’n, ɔ nin be nga ‘be nyin kekleke’n ti tantrantan’n.’ (Zer. 6:13; 8:5, 6) Famiɛn Salomɔn kplannin Ɲanmiɛn sua klanman kun. Sua sɔ’n yoli Ɲanmiɛn sulɛ kpafuɛ i bo bia lele afuɛ ko ju ya nnan. Ndɛ ng’ɔ fata kɛ Zeremi kan’n i wie yɛle kɛ bé búbú sua sɔ’n. Bé núnnún Zerizalɛmu ɔ nin Zida mlɔnmlɔn, yɛ bé trá be nun sran mun lomuɛn kɔ́. I sɔ’n kle weiin kɛ ɔ fata kɛ Zeremi kan ndɛ nga Ɲanmiɛn fa wlɛli i nuan’n i ndɛndɛ!
5, 6. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zoova fa Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n di junman andɛ ɔ? (b) ?Ngue su yɛ like suanlɛ nga wá fá e ɲin síe ɔ?
5 E blɛ liɛ nga nun’n, Zoova fali Klistfuɛ mɔ be kpali be sieli be ngunmin’n mannin klɔ sran mun. Klistfuɛ sɔ mɔ be ti kɛ sasafuɛ sa’n, be bo jɔlɛ nga Ɲanmiɛn di mɛn nga’n i jɔ. Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin sɔ’n be wla sran’m be fanngan kɛ be fa be ɲin sie i blɛ nga e o nun yɛ’n su. Be sɔ i sɔ yolɛ’n i afuɛ kpanngban yɛ. (Zer. 6:17) Biblu’n kan tin su kɛ Zoova cuɛncuɛnmɛn i ja ase. I cɛn’n su sɛnmɛn i wun kaan sa. Ɔ́ fú sran’m be nun.—Sof. 3:8; Mar. 13:33; 2 Piɛ. 3:9, 10.
6 Zoova i sufuɛ’m be kwlaa be si kɛ ɔ cɛ kaan sa’n, Zoova wá tɛ́kɛ i mɛn uflɛ’n. Ɔ maan be si kɛ blɛ nga be kwla fa bo jasin fɛ’n w’a sɔnman kpa kun. Ɔ fata kɛ be kan Zoova i ndɛ’n be kle sran mun ndɛndɛ dɔ nga su. ?Wafa sɛ yɛ i sɔ liɛ’n kan e ɔ? ?Ɔ fataman kɛ i sɔ’n su e bo naan e mian e ɲin e bo jasin fɛ’n kpa? Sɛ e yo sɔ’n ɔ́ yó maan kɛ nga Zezi fa kannin sa’n, sɛ sran’m bé sú Zoova o annzɛ be su sumɛn i o, bé fɛ́ i su ajalɛ. Aeliɛ nsan be ukali Zeremi naan i ɲin w’a tran junman nga Ɲanmiɛn mɛnnin i’n su. Be kwla uka e wie naan y’a yo kɛ i sa. Maan e fa e ɲin e sie be su.
Sran klolɛ
7. Kannzɛ lika’n jrannin Zeremi su’n, sanngɛ wafa nga sran klolɛ’n suli i bo naan w’a bo jasin fɛ’n, an yiyi nun.
7 ?Kannzɛ lika’n jrannin Zeremi su’n, sanngɛ ngue yɛ ɔ ukɛli i naan w’a bo jasin fɛ’n niɔn? Sran klolɛ’n niɔn. Zeremi si kɛ kekle ng’ɔ o sran’m be su’n, i dan lika fin be nga be dun nvlefuɛ’m be ɲrun mmua’n. (Zer. 23:1, 2) I sɔ’n ukɛli i naan w’a di i junman’n klolɛ su naan w’a si sran’m be annvuɛ. Ɔ kunndɛli kɛ i nvle’n nunfuɛ’m be tie Ɲanmiɛn i ndɛ’n naan be tran nguan nun. Ndɛ sɔ’n loli i dan kpa. Ɔ maan ɲrɛnnɛn ng’ɔ́ wá tɔ́ sran sɔ’m be su’n ti’n ɔ sunnin. (An kanngan Zeremi 8:21, 23 nun.) Wafa nga Zeremi kloli Zoova i dunman’n nin sran mun mɔ be ndɛ loli i’n, i ɲin fite Ngwlɛ Yilɛ fluwa’n nun weiin. (Ngw. 4:6, 9) ?Kɛ e wun sran mɔ ‘be ti afɛfuɛ yɛlɛ kɛ b’a bo je kɛ bua bɔ be lɛ-man sunianfuɛ’n sa’n,’ ɔ yoman e kɛ e fa Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n e fɔnvɔ be?—Mat. 9:36.
8. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ ɲrɛnnɛn nga Zeremi wunnin i’n w’a wlɛmɛn i klunngbɔ ɔ?
8 Be nga Zeremi kunndɛli kɛ ɔ́ úka be’n be kleli i ɲrɛnnɛn. Sanngɛ w’a yiman sa tɛtɛ nga be yoli i’n w’a manman be, annzɛ b’a wlɛmɛn i klunngbɔ. Ɔ trɛli i awlɛn yɛ ɔ yoli aklunyefuɛ. Ɔ yoli i sɔ Famiɛn Sedesiasi m’ɔ timan sran kpa mlɔnmlɔn’n i lika wie bɔbɔ! Sedesiasi fali Zeremi mannin sran mun kɛ be kun i. Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, Zeremi srɛli i kpa kɛ ɔ nian ndɛ nga Zoova kannin’n su nanti. (Zer. 38:4, 5, 19, 20) ?E klo sran mun kpa kɛ nga Zeremi fa kloli be’n sa wie?
Ɲanmiɛn wlɛli i yakpa
9. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Ɲanmiɛn yɛ maan Zeremi wa yoli yakpa ɔ?
9 I klikli nga Zoova kannin ndɛ kleli Zeremi’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ kpɛ́ i atisrɛ. I sɔ’n kle e kɛ yakpa nga Zeremi wa yoli’n ɔ nin kekle ng’ɔ wa jrɛnnin i kasiɛn’n, be finmɛn i bɔbɔ. Ɲanmiɛn i su mɔ Zeremi lafili kpa’n ti yɛ Ɲanmiɛn junman’n i dilɛ’n nun’n, ɔ yoli yakpafuɛ dan’n niɔn. Nanwlɛ Zoova m’ɔ “ti kɛ safunyrɛn sa’n” ɔ jrannin i nuan ijɔfuɛ’n i sin. Yɛle kɛ ɔ suɛnnin i bo yɛ ɔ wlɛli i fanngan naan w’a kwla di i junman’n. (Zer. 20:11) Sran kpanngban be sili kɛ Zeremi dili i junman’n yakpa su. I sɔ’n ti’n, i nun mɔ Zezi dí i junman’n asiɛ’n su wa’n, sran wie’m be waan Zeremi yɛ w’a sɛ i sin ekun ɔn!—Mat. 16:13, 14.
10. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ be nga be kpali be sieli be ngunmin’n be onga’n be o ‘nvle-nvle nin famiɛn diwlɛ’m be su’ ɔ?
10 Zoova m’ɔ ti ‘nvle wunmuan’m be famiɛn’n,’ ɔ sunmannin Zeremi kɛ ɔ ko bo jɔlɛ ng’ɔ́ dí nvlenvle nin famiɛn diwlɛ mun’n i jɔ kle be. (Zer. 10:6, 7) ?Sanngɛ kɛ be kan kɛ be nga be kpali be sieli be ngunmin’n be onga’n be o ‘nvle-nvle nin famiɛn diwlɛ’m be su’n’ i bo’n yɛle benin? (Zer. 1:10) Ɲanmiɛn m’ɔ ti nglo nin asiɛ’n be siefuɛ’n, ɔ mannin Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n be junman kɛ Zeremi sa. Ɔ maan be le atin be bo sa ng’ɔ́ wá jú asiɛ wunmuan’n su nvlenvle nin famiɛn diwlɛ’m be su’n i jɔ. Ɲanmiɛn m’ɔ o like kwlaa ti su’n, ɔ mannin be kwlalɛ yɛ be jran Ɲanmiɛn Ndɛ’n su be se kɛ Ɲanmiɛn wá tú nvlenvle nin famiɛn diwlɛ nga be o lɛ andɛ’n be bo kɛ waka sa, yɛ ɔ́ núnnún be. Ɔ́ yó sɔ i bɔbɔ i blɛ liɛ ng’ɔ kleli’n su. Kpɛkun like nga i waan ɔ́ fá yó i sɔ liɛ’n yɛ ɔ́ fá yó ɔ. (Zer. 18:7-10; Ngl. 11:18) Zoova sunmannin Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n be kɛ be ko bo jɔlɛ ng’ɔ́ dí sran mun’n i jɔ asiɛ wunmuan’n su. Be kusu b’a ta nda kɛ be su yacimɛn i sɔ yolɛ yakpa su.
11. ?Sɛ lika’n jran e su’n, ngue yɛ ɔ́ úka e naan y’a bo jasin fɛ’n titi ɔ?
11 Kɛ sran’m be tanndan e ɲrun annzɛ be buman e wie annzɛ kusu lika’n jran e su’n, e sa sin kwla bubu e. (2 Kor. 1:8) Sanngɛ maan e wɔ e ɲrun titi kɛ Zeremi fa yoli’n sa. Nán maan e sa sin bubu e. I sɔ’n ti’n, maan e srɛ Ɲanmiɛn naan ɔ uka e, yɛ maan e kisɛ i su, kpɛkun maan “e tra e anwlɛn.” (1 Tɛs. 2:2) Sɛ e yo sɔ’n e ɲin su kpaman junman nga Ɲanmiɛn fa mannin e’n su le. Junman sɔ’n i wie yɛle kɛ e bo be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Klistfuɛ’n be nunnunlɛ’n i jɔ titi. Laa Zerizalɛmu klɔ’n i nunnunlɛ’n ti sran sɔ’m be nunnunlɛ’n i nzɔliɛ. Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n, be su kanman “afuɛ nga Anannganman ɔ́ yó sran’m be ye’n” i ngunmin ndɛ. Sanngɛ bé kán “cɛn ng’ɔ́ tú i klunngbɔ i kpɔfuɛ’m be su’n” i ndɛ wie.—Eza. 61:1, 2; 2 Kor. 6:2.
Ɔ dili aklunjuɛ
12. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Zeremi miɛnnin i ɲin naan w’a di aklunjuɛ titi ɔ? ?Yɛ i sɔ’n i yolɛ’n nun’n, like cinnjin benin yɛ ɔ ukɛli i ɔ?
12 Zeremi dili aklunjuɛ i junman’n i dilɛ’n nun. Ɔ seli Zoova kɛ: “Kɛ ɔ nuan ndɛ’n ko to min sa’n, n ka lɛ n sɔ nun. Ɔ ndɛ’n yo min fɛ, ɔ ndɛ sɔ’n ti maan min klun jɔ. Afin Anannganman Nyanmiɛn, [...] ɔ dunman’n wo min su.” (Zer. 15:16) Zeremi liɛ’n, Ɲanmiɛn i ja nun jranlɛ’n ɔ nin i nuan ndɛ kanlɛ’n be ti i cenjele like. Maan e sie i nzɔliɛ kɛ, kɛ Zeremi fɛ i ɲin sie i finfin nga sran’m be yo i’n su’n, kpɛkun ɔ diman aklunjuɛ kun. Sanngɛ kɛ ɔ fɛ i ɲin sie i ndɛ ng’ɔ kan’n i fɛ m’ɔ yo’n ɔ nin i cinnjin m’ɔ ti’n be su’n, kpɛkun ɔ su sɛ i sin di aklunjuɛ ekun.—Zer. 20:8, 9.
13. ?Ngue ti yɛ Biblu’n nun ndɛ nga be bo ti kploun’n be su like suanlɛ’n ti cinnjin man e naan y’a di aklunjuɛ titi ɔ?
13 Andɛ’n, sɛ e waan é dí aklunjuɛ jasin fɛ’n i bolɛ’n nun’n, sɛ é kwlá sé’n, ɔ fata kɛ e di ‘aliɛ.’ Yɛle kɛ maan e suan ndɛ nanwlɛ nga be bo ti kploun mɔ be o Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, be su like. (Ebr. 5:14) Sɛ e suan like kpa’n, e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n táka kpa. (Kol. 2:6, 7) Like suanlɛ’n sɔ’n yo maan wafa nga e aeliɛ’n kan Zoova’n, e wun i wlɛ kpa. Sɛ ɔ ti kekle man e kɛ e ɲan e ti e kanngan Biblu’n nun naan e suan nun like’n, ɔ fata kɛ e bu wafa nga e siesie e blɛ’n i akunndan. Sɛ cɛn ba kun nun e fa miniti nɲɔn kun bɔbɔ e suan Biblu’n nun like naan e bu su akunndan’n, e nin Zoova e afiɛn’n sɛ́ kpa. Kpɛkun i sɔ’n yó maan ‘e klun jɔ́’ kɛ Zeremi sa.
14, 15. (a) ?Kɛ mɔ Zeremi w’a yacimɛn i junman’n i dilɛ le’n, i bo’n guali sɛ? (b) ?Jasin fɛ’n i bolɛ’n su’n, ngue yɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be wun i wlɛ ɔ?
14 Zeremi boli nvlenvle nin famiɛn diwlɛ’m be jɔlɛ dilɛ’n i jɔ tititi. Sanngɛ i junman’n i wafa uflɛ nga Ɲanmiɛn fa mɛnnin i kɛ ‘ɔ kplan wie kɛ sua sa yɛ ɔ ta wie kɛ waka sa’n,’ i wla w’a fiman su. (Zer. 1:10) I junman wafa uflɛ sɔ’n bali nvlɛ. Afuɛ nga be flɛ i 607 ka naan b’a wu Zezi’n, kɛ be nunnunnin Zerizalɛmu’n, Zuifu nin be nga be timan Zuifu’n be nun wie’m be fiteli nun. Be nun wie mun yɛle Rekabufuɛ mun nin Ebɛd-Melɛki. (Zer. 35:19; 39:15-18; 43:5-7) Zeremi i janvuɛ kpa sɔ mɔ be ɲin yi Ɲanmiɛn’n, be ti be nga be wla o su kɛ bé trán asiɛ’n su wa tititi’n be nzɔliɛ. Be nga be wla o su kɛ bé trán asiɛ’n su wa sɔ’n be kusu be ti Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n be janvuɛ. Kɛ Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin sɔ’m be uka “sran kpanngban kpa” mun naan b’a lafi Ɲanmiɛn su kpa’n, ɔ yo be fɛ kpa. (Ngl. 7:9) I kunngba’n, kɛ sran kpanngban kpa sɔ’m be uka sran kpa mun naan b’a si ndɛ nanwlɛ’n, ɔ yo be fɛ kpa wie.
15 Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be wun i wlɛ kɛ jasin fɛ’n i bolɛ’n timan sran’m be ye yolɛ sa ngbɛn. Sanngɛ ɔ ti Ɲanmiɛn sulɛ wie. Ɔ maan kannzɛ sran’m be sie be su e nuan bo annzɛ be sieman be su’n, kɛ e bo jasin fɛ’n e fa manman Zoova’n, ɔ jɔ e klun kpa.—Jue. 71:23; an kanngan Rɔmfuɛ Mun 1:9 nun.
Maan e “jran su kpa” e di e junman’n
16, 17. ?Wafa sɛ yɛ Sa Nglo Yilɛ 17:10 nin Abakik 2:3 be kle kɛ blɛ nga e o nun yɛ’n nun’n, ɔ fataman kɛ e cuɛncuɛn e ja ase ɔ?
16 Kɛ e bu Ɲanmiɛn nuan ndɛ ng’ɔ o Sa Nglo Yilɛ 17:10 nun’n i akunndan’n, e wun i wlɛ kɛ blɛ nga e o nun yɛ’n nun’n, ɔ fataman kɛ e cuɛncuɛn e ja ase. Famiɛn’n i nso su mɔ yɛle Angle nin Amlɛnkɛn mɔ be bo yo kun be sie mɛn’n, ɔ o lɛ andɛ. Be kannin famiɛn sɔ’n i ndɛ seli kɛ: “Kɛ be ko sie i’n [famiɛn’n i nso su’n], ɔ su cɛ-man.” Kɛ be se kɛ ‘ɔ su cɛman’n’ i sɔ’n kle kɛ dɔ nga su liɛ bɔbɔ’n i blɛ su wa wie siɛn’n. Mɛn tɛ nga i awieliɛ’n i su ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Abakiki kannin’n, ɔ gua e awlɛn su nzue. I waan: “Ndɛ nga ń kán be ń klé wɔ yɛ’n, be yolɛ blɛ nian ju-man. [...] Fa wɔ wla gua su. I kwlaa b’ɔ yoli o, saan i sɔ sa liɛ’n ɔ́ tɔ́, ɔ su sɛn-mɛn i wun.”—Aba. 2:3.
17 Maan e usa e wun kɛ: ‘?Min mɛn dilɛ wafa’n kle kɛ n wun i wlɛ kɛ blɛ nga e o nun yɛ’n nun’n, ɔ fataman kɛ e cuɛncuɛn e ja ase? ?Wafa nga n fa yo ninnge mun’n, ɔ kle kɛ m bu i kɛ ɔ cɛ kaan sa mɛn’n wíe? ?Annzɛ ajalɛ nga n fa be’n ɔ nin ninnge nga be ti min cinnjin’n, be kle kɛ m bumɛn i kɛ mɛn’n i awieliɛ’n jú icra’n? ?Annzɛ be kle kɛ n lafiman su kɛ ɔ́ jú le?’
18, 19. ?Dɔ nga su’n, ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e cuɛncuɛn e ja ase ɔ?
18 Be nga be kpali be sieli be ngunmin’n mɔ be ti kɛ sasafuɛ sa’n, be junman’n nin a wieman. (An kanngan Zeremi 1:17-19 nun.) Kɛ Klistfuɛ sɔ’m be onga’n be jran cinnjin kɛ “blalɛ mlomlo” ɔ nin “klɔ bɔ b’a si i wun’n” sa’n, nanwlɛ ɔ yo e fɛ dan! Be ‘fa nanwlɛ’n yo kɛ kplo sa, be fa ci be bo.’ Yɛle kɛ be man Ɲanmiɛn Ndɛ’n i atin kɛ ɔ wla be fanngan lele naan b’a wie junman nga Ɲanmiɛn mannin be’n i di. (Efɛ. 6:14) I kunngba’n, kɛ bé dí be junman’n, sran kpanngban kpa’m be uka be juejue su.
19 Dɔ nga su’n, ɔ fataman kɛ e cuɛncuɛn e ja ase Ɲanmiɛn Sielɛ’n i junman’n i dilɛ’n nun. Sanngɛ ɔ fata kɛ e bu ndɛ ng’ɔ o Zeremi 12:5 nun’n i cinnjin m’ɔ ti’n i akunndan. (An kanngan nun.) Kekle’n o e kwlaa e su, yɛ ɔ fata kɛ e ngba e tra e awlɛn. E kwla fa kekle sɔ’n e sunnzun wanndilɛ m’ɔ fata kɛ e nin “be bɔ be wanndi be ja nun’n” e wanndi’n. Sanngɛ kusu e si kɛ, kɛ ‘nyrɛnnɛn dan’n’ ɔ́ wá jú’n, lika’n wá yó kekle e su kpa trá laa’n. (Mat. 24:21) E ɲin ng’ɔ fata kɛ e mian naan y’a kwla jran e ɲrun lɔ sa sɔ’m be ɲrun kekle’n, Biblu’n fa sunnzun sran kun m’ɔ miɛn i ɲin ɔ nin ‘nnɛn kpanngɔ’m be si akplowa’n.’ Sɛ sran kun waan ɔ nin nnɛn kpanngɔ bé sí akplowa’n, ɔ nin i fata kɛ ɔ ɲan wunmiɛn naan ɔ trɛ i awlɛn kpa. I sɔ’n ti’n, ɔ ti kpa kɛ e jran sa nga be tɔ e su dɔ nga su’n be ɲrun kekle. Afin i sɔ’n úka e naan y’a kwla jran e ɲrun lɔ liɛ’m be ɲrun.
20. ?Ngue yɛ y’a ta nda kɛ é yó ɔ?
20 E ngba e kwla yo kɛ Zeremi sa e di jasin fɛ’n bolɛ junman nga Ɲanmiɛn mannin e’n lele e guɛguɛ i bo kpa! Sran klolɛ nin yakpa yolɛ’n yɛ aklunjuɛ’n be ukali Zeremi naan w’a nian nun w’a di i junman’n lele afuɛ 67. Amanndie’n i nɲrɛ klanman’n, ɔ yo maan e wla kpɛn su kɛ sɛ Zoova kan ndɛ’n, “ɔ jran su kpa” yo i nuan sa. Ɔ maan ɔ fata kɛ e yo kɛ i sa wie. Zeremi ‘jrannin su kpa’ dili i junman’n, e kwla yo sɔ wie.
?Amun wla kwla kpɛn su?
• ?Wafa sɛ yɛ sran klolɛ’n ukali Zeremi naan w’a ‘jran su kpa’ w’a di i junman’n niɔn?
• ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn wla e yakpa ɔ?
• ?Ngue yɛ ɔ ukali Zeremi naan w’a di aklunjuɛ titi ɔ?
• ?Ngue ti yɛ e kunndɛ kɛ ‘é jrán su kpa’ é dí e junman’n niɔn?
[Kosan mun]
[Foto mun, bue 31]
?Kannzɛ be tanndan e ɲrun’n, é bó jasin fɛ’n titi?