Bakén ba bôt ba mbéna lo i loñ Filipin inyu memle lipôô li malép nyoo bebee ni tison i Pagsanjan. Nyoo nyen pua yem Nardo Leron a bi néñél ikété liyep. Kiki a bé tehe lelaa bôt ba ngomin, bisônda basolôñ bé ba bôlô ba bé boñ makala pati, hala a bé tééñga nye ngandak kayéle a bééna lôlha ñem.

 Bagwal bem ba bé sal ni ngui inyu néñés bon juem. Bagwal ba bé ba yék bés bebee le hiki ngéda inyule ba bé sal nwom i ngii dikôa. I jam li, li bé boñ le, me ni mankéé Rodelio di bé béna yéñ njal. Di bé tuk bé kiki boñge bape. Ibôdôl nwii minsaambok, hiki wada wés a bé lama sal i nwom mi mbôndô, di beglak mimpék mi mbôndô mi bé yét, di tagbege mu bon ba manjel ba dikôa. Ngéda mbegee i bé i yañal bés i begel, di bé nyégsaga i ôt yo.

 Me ni mankéé di bé lama hônba ndôm i pua, ndi ngéda pua a bé bép m’ma yés hala a bé lôôha hénd bés ñem. Ndi di bééna bé ngui i gwel nye. Me ni Rodelio di kalba le di ga nol nye ngéda di ga nañ. Kinje ngôñ ikeñi me bééna i bana isañ nu gwéha!

 Mu kii njôô i pua yem i bé tééñga me ngandak, me bi pam ndap ngéda me bééna 14 nwii. Inyu ngim ngéda, me bé yéne i minloñ, me bôdôl ôt hibañga hini le marijuana. Sôk i nsôk, me bôdôl sal kiki ñéga bakén ba bôt ni môñgô i lipôô li malép.

 Ndék nwii mbus, me bi jôp i suklu ikeñi i tison i Manille. Ndi me bééna bé ngéda i nigil inyule hiki mamélél ma sonde me bé lama témb i Pagsanjan inyu sal. Niñ yem i bééna ha bé nseñ, to marijuana i bé suhus ha bé me nduña. Me bi bôdôl noode mintén mi hibañga mimpe kiki bo méthamphétamines, cocaine, ni héroine. Hibañga ni nyega malal bi nkiha. Homa me bé niñil liyep, ngitelepsép ni njôghe gwon bi bé. Me bé oo ngomin, me kalak le nyen a yé njom i mandutu més. Me bôdôl bat Djob le: “Inyuki niñ i yé hala?” Me bi jôp i ngandak bibase inyu yéñ ndimhe ndi to yada me bi kôhna bé. Kiki me bi nimis botñem, jon me bi kônde ôt hibañga inyu mômôs nduña yem.

 I nwii 1972, baudu ba bisuklu bikeñi ba bôdôl bot minlôñ inyu kolba ngomin. Me bi yoñ ngaba mu sañ yap, ndi mam ma bi sôk yila béba. Ba bi gwel jôga li bôt, i mbus ngomin a téé mbén tôbôtôbô i i bé sôña bôt i kodba, ba bé sômbôl lona oda i loñ yosôna.

 Me bé ke bisônda ngwéé inyule yak me me bi yoñ ngaba ikolba ngomin, inyu hala nyen me bi sôk me témb i niñ me bé niñ behee, hala wee i niñ i minloñ. Inyu ke ni bisu i somb hibañga, me bi bôdôl nip, me hôlga mingwañ mi bôt ni bakén ba bôt i boñ mam ma téé bé. Niñ to nyemb bi bé kal ha bé me to jam.

 Ha ngéda i, m’ma yem bona mankéé nu mbus ba bi bôdôl nigil Bibel ni Mbôgi Yéhôva. Hala bi unbaha pua yem, a ligis bikaat bi Mbôgi Yéhôva. Ndi to hala ba bi téñbe i nigil Bibel, i mbus ba sôblana.

 Kel yada, Mbôgi Yéhôva yada i bi kwélés pua inyu mbônga u Bibel u u ñéba le Djob a ga mélés ngitelepsép ni nkoñ ’isi wonsôna i dilo di nlo. (Tjémbi 72:12-​14) Mbônga u, u bi lémél pua yem ngandak kayéle nyemede a bôdôl boñ nyiña. Mu nyiña wé u Bibel, a bi léba ndik bé mbônga u Djob u u mpôdôl Ane yé, ndi yak matiñ inyu ba loñge nlôm ni loñge isañ mbai. (Éfésô 5:​28; 6:4) I mbus ndék ngéda, nye ni bilôk bikéé bi bôlôm ni bi bôda bi bi yila Mbôgi Yéhôva. Me bé yi bé hala inyule me bé me yii haa ni bo.

 I nwii 1978, me bi ke i loñ Ôstrélia. I loñ i yé nwee ni ngwañ, ndi to hala me bé bé nwee to ndék, jon me bi ke ni bisu i ôt hibañga ni i nyo moog. Mu nlélém nwii, Mbôgi Yéhôva i bi yuuga me. Me bi gwés mbônga u Bibel u u ñéba lelaa hisi y’a ba yonok ni telepsép, ndi me bé kon woñi i adba ni bo.

 Ndék ngéda i mbus, me bi témb i Filipin inyu ndék sonde. Lôk kéé yem i bi kal me lelaa pua a bi boñ biliya bi ngui inyu lémés libak jé, ndi to hala me bé ngi unbene nye jon me bi yéñ manjel momasôna le di bomna bañ.

 Mankéé nu muda nu mbus a bi unda me ni njel Bibel inyuki niñ i yé nyonok ni njôghe ni ngitelepsép. Me bé nhelek le mañge kiki nye a nla bana mandimbhe i mambadga me bé badba. Ilole me ntémb, pua a bi ti me man kaat wada ni ño le Vous pouvez vivre éternellement sur une terre qui deviendra un paradis. a A kal me le : U pééna ha bañ. Kaat ini y’a hôla we i léba yom u nyéñ. A ti me makénd i yéñ Mbôgi Yéhôva nyoo i Ôstrélia.

 Me bi noñ maéba ma pua me ke i ndap Ane yada i Mbôgi Yéhôva bebee ni mbai yem i Brisbane. Me bi neebe yigil Bibel. Mbañ Bibel kiki ini di nléba i kaat Daniel 7 ni kaat Yésaya 9 i bi éba me le Ane Djob i y’a bana bé ngitelepsép yo ki yo, yon y’a énél nkoñ ’isi. Me bi nigil ki le di ga nok maséé i niñ hana ’isi i i ga yila paradis. Me bé sômbôl lémél Djob, jon i bé béda me le me nigil i gwel memede, i waa ôt hibañga, ni tjôô lihiua ni niñ nyega. Me bi bagla ni mbog wem, me waa ôbôs nyuu yem. Kiki me bé ke ni bisu i bôdlene Yéhôva ñem, me soohe nye le a hôla me i lona mahéñha mape.

 Ndék ni ndék me bi léba le i mam me bé nigil ma bé la toi héñha niñ i mut. Bibel i kal le, lôñni biliya, di nla haba “mut yondo.” (Kôlôsé 3:​9, 10) Mu kiki me bé noode i eñgep mut yondo, me bi sôk léba le i yom ba bi kal me inyu pua yem, hala wee mahéñha a bi boñ i bé le i ba maliga. Ilole me kônde unbene nye ni kolba ba nye, me bi yéñ kôp nsañ ni nye. Sôk i nsôk, i ôa me bé oo nye ibôdôl me mañge, i bi mal, me nwéhél ki nye.

 Ngéda me bé mañge wanda, me bééna lem i adba lôñni bilôñ bibe. Niñ yem i behee i ñéba le i yom Bibel i nkal i yé maliga​—bilôñ bibe bi bi kena me haa. (1 Korintô 15:33) Nano me gwé mawanda malam ikété ntôñ Djob. Ba bi hôla me i yila loñge mut. Mu ki nyen me bi léba loñge yem nwaa le Loretta. Bés bo iba di nhôla bôt bape ni njel Bibel i lona mahéñha i niñ yap.

 Ni njel Bibel pua yem a bi héñha a yila mut me hoñlak bé​—a yila loñge nlôm inyu m’ma, mut suhulnyuu ni nu nsañ. I ngéda me ni pua di bi bomna mbus sôble yem i nwii 1987, pua a bi sambla me ngélé bisu i niñ yem!

 Mu 35 nwii mi bi noñ ha, bagwal bem ba bi ke ni bisu i sal ntôñ inyu añle bôt bape ñañ nlam. Pua a bi yila mut bôlô, a ban-ga loñgeñem, a bé yiba nano kiki mut a nhôla bape. Mu mangéda ma, me bi nigil i suhus memede isi yé ni i gwés nye. Me bé maséé i yiba kiki lok yé! A bi wo i nwii 2016, ndi me ngi hoñlak nye ngandak, inyule me ni nye di bi boñ mahéñha ma ngui inyule di bi bii biniigana bi Bibel i bibôñôl. Me unbene ha bé ki nye. Me nti Yéhôva Nyambe mayéga inyule a bi ti me pôla i yi nye, a mbôn ki le a ga mélés mandutu mahaa ma nkoñ isi momasôna ma mboma.