Liwan tjôdôt li yé ntén ngambi u u nkal le tjôdôt, sôñ ni biplanet bi gwé maada ni biniñ bi bôt ba binam hana isi. Bawan tjôdôt ba nkal le i ngéda mut a ngwéé, bihégél bi ngii inoñnaga ni hôma bi tééne, bi gwé maada ni libak li mut nu, yak ni bilôl gwé.

Tolakii lem i wan tjôdôt i bi gwééne i loñ Babilôn nu ngéda kwañ, i len ini, i yé ntjamak ni nkoñ isi wonsôna. I nwii 2012, ba bi bat bôt i loñ Amérika kii i yé liwan tjôdôt, mut wada ikété bôt baa a bi timbhe le li yé “ngim njôôñ yi,” ndi jôm li bôt ikété mbôgôl li bi kal le li yé toi “bañga njôôñ yi.” Baa hala a yé maliga? Heni. Di tehe inyuki.

•  Biplanet to tjôdôt bi nla bé héñha niñ i bôt ba binam kiki bawan tjôdôt ba nkal.

• Libim li ngéda, mam ba nkal ma mbéñge bé ngim mut tôbôtôbô, ndi ma nla pémél tonjee.

• Minsoñgi mi bawan tjôdôt mi nlôl ni hoñol yap i i nkal le biplanet bi nkiiña ipañ hisi. Ndi ki i yé le biplanet bi nkiiña ipañ hiañgaa.

• Ngandak bawan tjôdôt yomede i nôgla bé inyu mam ba mpot inyu ngim mut yada.

• Liwan tjôdôt li nkap bôt môga 12, inoñnaga ni kiki biyimbne bi zôdiak tole horoskop bi yé. Kiki hisi hi nkiiña ipañ hiañgaa, hi hielbaga ki hala a yé ngandak bikég nano, nwii mi biyimbne bi zôdiak tole horoskop mi nkiha ha bé ni matagbene ma hiañgaa ikété liuñ li tjôdôt inoñnaga ni kiki môl map ma bé i bibôdle.

Biyimbne bi zôdiak tole horoskop bi yé inyu toñol libak li ngim mut. Ndi, di nyi le, to ibale bôt ba bi gwéé hilo hiada, ba ta bé nlélém ikété mabak map; hilo hi ligwéé hi mut hi nyelel bé to yom inyu libak jé. Ilole ba tehe bôt kiki ba yé, bawan tjôdôt ba ntoñol libak li mut inoñnaga ni kiki bo ba nhoñol. Baa hala a ta bé i pôôs mut lem i i ta bé yé?

Ibôdôl ngéda kwañ, bôt ba gwé lem i ke i tehe babo ngambi. Ngim bôt ba ngambi i bé gwélél minla mi binuga tole mi bôt, ipe i bé béñge lelaa kôp i ntjobol mis ma kôn, inyu toñol lelaa bilôl bi mut gw’a ba. Bape ki, ba bé bôñôl mbabi i bie ni tjai di bie. I len ini, ngandak i ngwélél dibaña, tole i ñañ mintende mi mabai ma moo ma bôt, ni mam mape inyu “kal” bôt bilôl gwap. Baa libo ngambi li yé toi bañga njel inyu yi bilôl? Heni. Di tehe inyuki.

Di béñge nano too bipôdôl bi bôt ba ngambi bi nkiha. Manjel bôt ba ngambi ba ngwélél inyu yi bilôl ma nkiha bé. To ngéda ba ngwélél minlélém mi bisélél, bipôdôl gwap bi ta bé nlélém. Kiki hihéga, ibale mut a mbat bôt ba ngambi iba le ba gwélél bikaat inyu “kal” nye lelaa bilôl gwé bi ga ba, di mbem le mandimbhe map ma ba nlélém. Ndi to hala, libim li ngéda, mandimbhe map ma nkiha bé.

Manjel ni maboñok ma bôt ba ngambi ma téé bé, ma ntinde ki bôt i ôm bo nsohi. Bakolba bo ba nkal le gwom ba ngwélél, kiki bo dibaña tole tjai di bie, bi nhôla bé to yom; i bak ki le bisélél bi, bi nhôla bé mut ngambi to yom, ndi a mbôk a béñge maboñok ni bilem bi mut a nlo i nyeni inyu nti nye mandimbhe. Kiki hihéga, mut ngambi a mbat mambadga, a emblege kii mut a nkal nye ni kii a nôgda ngéda a mpot, inyu yi mam ma nla hôla nye i timbhe nye. Hala a mboñ le mut ngambi a kadba le nyen a yelene nye mam a ntoñle nye, ki nye a yik bé le a ga gwélél mo. Kiki ngandak bôt i mbôdôl bo ñem, bôt ba ngambi ba nkôhna ngandak moni.

Liwan tjôdôt ni libo ngambi bi nkobla le bilôl gwés bi yé ntilga ibôdôl behee. Baa hala a yé maliga? Bibel i nkal bés le di gwé kunde i pohol kii di nhémle tole kii di ngwés boñ; ni le i kunde i pohol i, i tihba bilôl gwés.​—Yôsua 24:15.

Bagwélél ba Djob ba gwé njom ipe i keñgle liwan tjôdôt ni libo ngambi​—Djob a ñoo mintén mi makañ nwominsôna. Ikété Bibel di ñañ le: “Mut a nen-ge bañ weeni . . . nu a mpot bindéé, to mut ngambi, to mut binjénjé, to mut makañ, to nkop nsiiba, to nke bakugi, to mut mis ma-na, to mbat bawoga. Inyule tonjee a mboñ mam mana a nsuñgaha Yéhôva ñem.” *​—Ndiimba Mbén 18:10-12.