Јох. Мүгәддәс Китаб елми китаб олмаса да, елми мәсәләләрдә дәгигдир. Онун елмә зидд олмадығыны ҝөстәрән бир нечә нүмунәјә бахаг. Һәмчинин биз ҝөрәҹәјик ки, бу китабда онун јазылдығы дөврдә ҝениш јајылмыш сәһв мәлуматлардан тамамилә фәргләнән елми фактлар јер алыб.

• Каинатын башланғыҹы олуб (Јарадылыш 1:1). Лакин бир чох гәдим әфсанәләрә әсасән, каинат јарадылмајыб, әксинә, мөвҹуд олмуш хаос вәзијјәтиндән тәшкил едилиб. Бабиллиләр инанырдылар ки, каинаты ики океандан чыхан танрылар доғуб. Диҝәр әфсанәләрдә исә дејилир ки, каинат нәһәнҝ јумуртадан чыхыб.

• Каинат танрыларын шылтаглығы илә јох, ағлабатан физики ганунларла идарә олунур (Әјјуб 38:33; Јеремја 33:25). Бүтүн дүнјадакы әфсанәләрдә исә дејилир ки, ҝуја инсанлар һәрдәмхәјал танрыларын бәзән һәтта амансыз олан һәрәкәтләри гаршысында аҹиздирләр.

• Јер күрәси фәзада асылы вәзијјәтдәдир (Әјјуб 26:7). Бир чох гәдим халглар инанырдылар ки, дүнја јасты даирә формасындадыр вә ону нәһәнҝ, јахуд да өкүз вә ја тысбаға кими һејванлар сахлајыр.

• Чајлар вә булаглар океанлардан вә диҝәр су мәнбәләриндән бухарланан, сонра исә јағыш, гар вә долу шәклиндә јер үзүнә дүшән јағынтыларын һесабына јенидән долур (Әјјуб 36:27, 28; Ваиз 1:7; Јешаја 55:10; Амос 9:6). Гәдим јунанлар һесаб едирдиләр ки, чајлар јералты океан сулары һесабына долур вә бу фикир дүз XVIII әсрә гәдәр мөвҹуд иди.

• Дағлар галхыб-дүшүр. Буҝүнкү дағлар вахтилә океанын алтында олуб (Мәзмур 104:6, 8). Анҹаг бәзи әфсанәләрә ҝөрә, дағлар олдуғу кими танрылар тәрәфиндән јарадылыб.

• Ҝиҝијена гајдалары сағламлығын рәһнидир. Исраил халгына верилән Ганунда ҹәсәдә, лешә тохундугдан сонра јујунмаг, јолухуҹу хәстәликләрә тутуланлары карантиндә сахламаг, инсан ифразатыны басдырмаг әмр едилмишди (Левилиләр 11:28; 13:1—5; Ганунун тәкрары 23:13). Мисирдә һәмин ганунларын верилдији дөврә аид ашкарланан бир ресептдә исә ачыг јараја тәркибиндә инсан нәҹиси олан дәрман сүртмәк мәсләһәт ҝөрүлүрдү.

Мүгәддәс Китабы диггәтлә арашдырдыгда ҝөрмәк олур ки, орада белә сәһвләр јохдур. Бәзиләрини онун елми ҹәһәтдән дәгиг олмадығыны дүшүнмәјә вадар едән бир нечә мәгама бахаг.

Јанлыш. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Каинат һәрәси 24 саат давам едән алты ҝүнә јарадылыб.

Доғру. Мүгәддәс Китабда Аллаһын Каинаты нә заман јаратдығы дәгиг дејилмир (Јарадылыш 1:1). Үстәлик, «Јарадылыш китабы»нын 1-ҹи фәслиндә һаггында бәһс олунан јарадылыш ҝүнләри, әслиндә, дөврләрдир вә онларын нә гәдәр давам етдији дејилмир. Јерин вә ҝөјүн јарадылдығы бүтүн дөвр дә Мүгәддәс Китабда «ҝүн» адланыр (Јарадылыш 2:4, Китабы Мукаддес).

Јанлыш. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, биткиләр фотосинтези тәмин едән ҝүнәшдән әввәл јарадылыб (Јарадылыш 1:11, 16).

Доғру. Мүгәддәс Китабдан бәллидир ки, ҝөјләрдә улдузлардан бири олан ҝүнәш биткиләрдән өнҹә јарадылмышды (Јарадылыш 1:1). Ҝүнәшин сачдығы сәпәләнмиш ишыг илк јарадылыш «ҝүн»үндә, јәни дөврдә јер үзүнә ҝәлиб чатмышды. Үчүнҹү јарадылыш ҝүнүнә гәдәр атмосфер тәмизләнди вә ишыг артыг кифајәт гәдәр ҝүҹлү олдуғундан фотосинтези тәмин едә билирди (Јарадылыш 1:3—5, 12, 13). Јалныз бир мүддәтдән сонра ҝүнәш јер үзүндән ајдын ҝөрүнмәјә башлады (Јарадылыш 1:16).

Јанлыш. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, ҝүнәш јерин әтрафында дөвр едир.

Доғру. Ваиз 1:5 ајәсиндә дејилир: «Ҝүнәш чыхыр, ҝүнәш батыр, сонра тәләсик јеринә дөнүр ки, тәзәдән чыхсын». Әслиндә, бу ајәдә ҝүнәшин сәмадакы һәрәкәтинин јер үзүндән неҹә ҝөрүндүјү тәсвир едилир. Һәтта бу ҝүн инсанлар «ҝүнәш батды», «ҝүнәш галхды» кими ифадәләр ишләдирләр, бунунла белә, һамы билир ки, јер ҝүнәшин әтрафында дөвр едир.

Јанлыш. Мүгәддәс Китабда јерин јасты олдуғу дејилир.

Доғру. Мүгәддәс Китабда «дүнјанын о бири уҹу» ифадәси ишләнилир. Амма бу о демәк дејил ки, јер јасты формададыр, јахуд онун уҹу вар (Лука 11:31). Ејнилә, «дүнјанын дөрд буҹағы» дејилдикдә, дүнјанын дөрдбуҹаглы олдуғу нәзәрдә тутулмур. Биз бу мәҹази ифадәни охујанда, јахуд ешидәндә билирик ки, сөһбәт бүтүн дүнјадан ҝедир (Јешаја 11:12; Лука 13:29).

Јанлыш. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, даирәнин узунлуғу онун үч диаметри гәдәрдир, һалбуки дүзҝүн ваһид пи (π) рәгәмидир, јәни тәхминән 3,1416.

Доғру. 1 Падшаһлар 7:23 вә 2 Салнамәләр 4:2 ајәләринә әсасән, «төкүлмүш даирәви... һовуз»ун диаметри «он гулаҹ», даирәнин узунлуғу исә 30 гулаҹ иди. Ола билсин, ајәләрдә верилән өлчүләр тәхминидир, јахуд да даирәнин узунлуғу вә диаметри мүвафиг олараг һовузун ичәри вә чөл өлчүләрини тәмсил едирди.