Иса евли иди? Исанын доғма баҹы-гардашы вар иди?
Мүгәддәс Јазыларын ҹавабы
Мүгәддәс Китабда Исанын аилә вәзијјәти бағлы конкрет һансыса ифадә ишләнилмәсә дә, ајдын шәкилдә ҝөстәрилир ки, Иса евли олмајыб *. Ҝәлин ашағыда јазыланлара диггәт јетирәк.
Мүгәддәс Китабда дәфәләрлә Исанын аиләсиндән, еләҹә дә хидмәти заманы ону мүшајиәт едән гадынлардан вә ишҝәнҹә дирәјиндә едам олундуғу вахт јанында оланлардан данышылса да, онун арвадынын олдуғу һеч бир јердә дејилмир (Мәтта 12:46, 47; Марк 3:31, 32; 15:40; Лука 8:2, 3, 19, 20; Јәһја 19:25). Мүгәддәс Китабда бу мәсәлә илә бағлы һеч нә дејилмәмәсинин ән ағлабатан сәбәбләриндән бири онун һеч вахт евли олмамасыдыр.
Евли олмајанларын Аллаһа хидмәтдә даһа чох шеј едә биләҹәкләрини нәзәрдә тутараг Иса шаҝирдләринә демишди: «Бу ҹүр [евләнмәдән] јашамағы баҹаран гој бу ҹүр јашасын» (Мәтта 19:10—12). О евләнмәјиб, өзләрини тамамилә Аллаһа һәср етмәк истәјәнләр үчүн ҝөзәл нүмунә гојмушду (Јәһја 13:15; 1 Коринфлиләрә 7:32—38).
Иса өлүмүн ајағында оларкән анасынын гејдинә галынмасы үчүн тәдбир ҝөрмүшдү (Јәһја 19:25—27). Исанын арвад-ушағы олсајды, тәбии ки, онларын да гејдинә галынмасы үчүн бир тәдбир ҝөрәрди.
Мүгәддәс Китабда Иса пејғәмбәр әрләрә нүмунә кими ҝөстәрилир, анҹаг бу нүмунәдә онун арвады олдуғундан, онунла неҹә рәфтар етмәсиндән данышылмыр. Әксинә, орада дејилир: «Әрләр, арвадларынызы һәмишә севин, неҹә ки Мәсиһ дә јығынҹағы севди вә өзүнү онун јолунда фәда етди» (Ефеслиләрә 5:25). Әҝәр Иса јер үзүндә јашајаркән евли олсајды, бу ајәдә онун, һәгигәтән дә, камил бир әр кими гојдуғу нүмунәнин ҝәтирилмәси даһа јахшы олмаздымы?
Исанын баҹысы вә гардашы вар иди?
Бәли, Исанын, ән азы, алты баҹы-гардашы варды. Гардашлары Јагуб, Јусиф, Шимон вә Јәһуда, еләҹә дә, ән азы, ики баҹысы варды (Мәтта 13:54—56; Марк 6:3). Исанын бу баҹы-гардашлары анасы Мәрјәмин әри Јусифдән олан өвладлары иди (Мәтта 1:25). Мүгәддәс Китабда Иса Мәрјәмин «илки» адланыр, демәли, онун башга ушаглары да варды (Лука 2:7).
Исанын гардашлары һагда јанлыш тәсәввүрләр
Мәрјәмин бүтүн өмрү боју бакирә галдығыны сүбут етмәк үчүн бәзиләри гардашлар сөзүнә мүхтәлиф изаһатлар ҝәтирирләр. Мәсәлән, бәзиләри дүшүнүр ки, әслиндә, Исанын гардашлары Јусифин әввәлки никаһындандыр. Амма Мүгәддәс Китаб ҝөстәрир ки, Иса Давуда вәд едилмиш тахтын гануни варисидир (2 Ишмуил 7:12, 13; Лука 1:32). Әҝәр Јусифин Исадан бөјүк оғуллары вардыса, онда онлардан ән бөјүјү Јусифин гануни вариси олмалы иди.
Бәс гардашлар сөзүнү Исанын шаҝирдләринә вә ја руһани гардашларына аид етмәк олармы? Бу фикир Мүгәддәс Јазылара зиддир, чүнки Мүгәддәс Китабда дејилир ки, бир вахтлар «әслиндә, Исанын гардашлары она инанмырдылар» (Јәһја 7:5). Мүгәддәс Китаб Исанын гардашлары вә шаҝирдләри арасында фәрг гојур (Јәһја 2:12).
Диҝәр бир фикир дә ирәли сүрүлүр ки, Исанын гардашлары, әслиндә, онун јахын гоһумларыдыр (әмиушаглары, дајыушаглары, бибиушаглары, халаушаглары). Амма «Јунанҹа Мүгәддәс Јазылар»да «гардаш», «гоһум», еләҹә дә «әмиоғлу», «дајыоғлу» кими ифадәләр үчүн фәргли-фәргли сөзләр истифадә олунур (Лука 21:16; Колослулара 4:10). Мүгәддәс Китаб алимләринин чоху тәсдигләјир ки, Исанын баҹы-гардашлары онун доғма баҹы-гардашлары иди. Мәсәлән, бир мәнбәдә дејилир: «“Гардашлар” сөзүнүн Мәрјәмлә Јусифин оғуллары, Исанын анабир гардашлары аид олмасы фикри даһа ағлабатандыр» *.
^ абз. 3 Мүгәддәс Китабда Мәсиһә бәј дејә мүраҹиәт олунур. Лакин контекстдән ајдын олур ки, бу истинадлар мәҹази мәна дашыјыр (Јәһја 3:28, 29; 2 Коринфлиләрә 11:2).
^ абз. 13 Һәмчинин бахын: Винсент Тејлер, «The Gospel According to St. Mark», икинҹи бурахылыш, сәһифә 249, еләҹә дә Ҹон Мајер, «A Marginal Jew — Rethinking the Historical Jesus», ҹилд 1, сәһифә 331, 332.