NGƆƆ lɛ kaa o ngɛ gbɛjegbɛ ko nɔ nyɛɛe nyɔ mi. Si kake too ɔ, o na kaa nɔ ko ngɛ o se nyɛɛe. Ke o da si ɔ, kɛkɛ nɔ ɔ hu da si. Ke o ngɛ nyɛɛe mlamlaamla a, kɛkɛ nɔ ɔ hu ngɛ nyɛe mlamlaamla kɛ ma. O huɛ ko we mi kɛ he nɛ o ngɛ ɔ kɛ we, enɛ ɔ he ɔ, o tu fo kɛ ho e we ɔ mi ya. Benɛ o huɛ ɔ bli sinya a nɛ e ha nɛ o sɛ we ɔ mi ɔ, o wo mumu fuaa.

Eko ɔ, o kɛ si himi ko kaa jã kpi hyɛ, se ní kpa komɛ ma nyɛ ma ha nɛ o ye gbeye. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Anɛ o ngɛ gbɔjɔmi ko nɛ o ngɛ mɔde bɔe kaa o maa ye nɔ, se loloolo ɔ, o nyɛ we lo? Anɛ o ní tsumi puɛ jehahi babauu ji nɛ ɔ, se ngɛ mɔde tsuo nɛ o bɔ ɔ se ɔ, o nɛ eko lo? Anɛ o yeɔ tsui kaa o ma ba bwɔ nɛ o ma gbɔjɔ lo? Aloo nɔ́ kpa ko woɔ o he gbeye?

Ke o kɛ nyagba ko ngɛ kpee, nɛ o na nɔ ko nɛ ke o bɔ lɛ amaniɛ ɔ, e ma nyɛ maa ye bua mo ɔ, anɛ o bua be jɔe lo? Anɛ o ngɛ huɛ ko kaa jã lo? Ee, o ngɛ huɛ ko kaa jã! Yehowa ji jamɛ a huɛ ɔ nɛ. Yesaya 41:8-13 ɔ tsɔɔ kaa Abraham kɛ Yehowa bɔ huɛ. Ngɛ kuku 10 kɛ 13 ɔ mi ɔ, Yehowa ngɛ e sɔmɔli ɔmɛ a ti nɔ tsuaa nɔ dee ke: ‘Koo ye gbeye. I kɛ mo ngɛ! Ko ha nɛ nɔ́ ko nɛ wo o he gbeye. Imi ji o Mawu ɔ nɛ! Ma wo mo he wami; ma piɛɛ o he; Ma bu o he, nɛ ma baa o yi. Ejakaa imi ji Yehowa, o Mawu ɔ nɛ; imi lɛ i ngɛ mo he wami woe ɔ nɛ, i ngɛ mo dee ke, “Koo ye gbeye! Ma piɛɛ o he!”’

Anɛ munyu nɛ ɔ wui o bua lo? Mo susu nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ tsɔɔe ɔ he nɛ o hyɛ. Ke o ngɛ Yehowa kasa mi nɛ nyɛ ngɛ nyɛɛe ɔ, o bua maa jɔ wawɛɛ nitsɛ, se tsa pi jã nɛ Yehowa ngɛ tsɔɔe ɔ. Ke o ngɛ Yehowa kasa mi nɛ nyɛ ngɛ nyɛɛe ɔ, e kɛ e hiɔ nine ɔ maa pɛtɛ moo o muɔ nine he. Se kaa bɔ nɛ a tsɔɔ ngɛ Hebri gbi nɛ a kɛ ngma Baiblo ɔ mi ɔ, Yehowa kpa e “dami hiɔ nine” ɔ mi nɛ e pɛtɛ “o hiɔ nine” he kaa nɔ́ nɛ e ngɛ mo gblae kɛ je si himi ko nɛ mi wa mi. Be mi nɛ e ngɛ jã pee ɔ, e kɛ munyu nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ hu wo mo he wami: “Koo ye gbeye! Ma piɛɛ o he!”

Anɛ o naa Yehowa kaa Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi aloo Huɛ nɛ ke o sɛ haomi ko mi ɔ, e maa ye bua mo lo? E susuɔ o he, e suɔ nɛ e hi ha mo, nɛ e fia e pɛɛ si kaa e maa ye bua mo. Ke o ya je si himi ko nɛ mi wa mi ɔ, Yehowa sume kaa o ye gbeye, ejakaa e piɛɛ o he. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, “wa fimi behi tsuo a mi ɔ, e ngɛ wa kasa nya.”​—La 46:1.

Ni komɛ susuɔ kaa Mawu ngɔɛ yayami ko nɛ a pee be ko nɛ be ɔ kɛ pɛ mɛ, enɛ ɔ he ɔ, a yeɔ tsui wawɛɛ. Ke e peeɔ mo jã a, mo susu anɔkualetsɛ Hiob he nɛ o hyɛ. Hiob kplɛɛ nɔ kaa e pee ‘yayamihi ngɛ e nihe be mi.’ (Hiob 13:26) La polɔ David  hu pee jã. E kpa Yehowa pɛɛ ke: “Yayamihi nɛ i pee, kɛ tɔmihi nɛ i tɔ̃ ngɛ ye nihe mi ɔ, ko kai hu.” (La 25:7) Akɛnɛ wa yi mluku he je ɔ, wɔ ‘tsuo wa pee yayami, nɛ Mawu hɛ mi nyami ɔ bɔ wɔ.’​—Rom. 3:23.

Munyu nɛ ngɛ Yesaya yi 41 ɔ kɔɔ Mawu we bi nɛ a hi si blema a he tutuutu. A tɔ̃ Yehowa nɔ wawɛɛ, enɛ ɔ he ɔ, Yehowa ha nɛ Babilon bi ɔmɛ nuu mɛ nyɔguɛ. (Yes. 39:6, 7) Se kɛ̃ ɔ, Mawu wo si kaa e ma kpɔ̃ nihi nɛ a ma tsake a tsui nɛ a maa kpale kɛ ba e ngɔ ɔ. (Yes. 41:8, 9; 49:8) Jã kɛ̃ nɛ mwɔnɛ ɔ hu ɔ, Yehowa naa nihi nɛ a yeɔ anɔkuale ɔ mɔbɔ.​—La 51:1.

Mo susu nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Takuya a níhi a si kpami ɔ he nɛ o hyɛ. * E hyɛɛ bɔmi nami he foni nɛ e fiɛɔ e fɔmi níhi a he. E bɔ mɔde kaa e ma kpa su yaya nɛ ɔmɛ. Se be komɛ ɔ, e kpaleɔ peeɔ jamɛ a ní ɔmɛ. Ke e ba jã a, kɛ e peeɔ e ní ha kɛɛ? E de ke: “E peeɔ mi kaa ye he be se nami kulaa. Se ke i sɔle ha Yehowa, nɛ i kpa lɛ pɛɛ kaa e ngɔ ye he yayami kɛ pa mi ɔ, e yeɔ bua mi nɛ i daa ye nane nɔ ekohu.” Mɛni blɔ nɔ Yehowa gu kɛ ye bua lɛ? Asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ Takuya we asafo ɔ mi ɔ de Takuya kaa be fɛɛ be nɛ e maa hyɛ bɔmi nami he foni aloo e ma fiɛ e fɔmi níhi a he ekohu ɔ, e ba de mɛ. Takuya de ke: “E yee haa mi kaa ma de mɛ, se be tsuaa be nɛ ma de mɛ ɔ, a woɔ mi he wami.” Lɔ ɔ se ɔ, be ko nɛ kpɔ mi nɔ hyɛlɔ ɔ ya slaa asafo nɛ Takuya ngɛ mi ɔ, asafo mi nikɔtɔma amɛ to blɔ nya nɛ kpɔ mi nɔ hyɛlɔ ɔ ya slaa Takuya nɛ e wo lɛ he wami. Kpɔ mi nɔ hyɛlɔ ɔ de lɛ ke: “Tsa pi nɛ i ba je kpo ngɛ hiɛ ɔ tlukaa. Asafo mi nikɔtɔma amɛ lɛ a de mi ke ma ba o ngɔ. A suɔ kaa ma ba slaa mo konɛ ma wo mo he wami.” Takuya de ke: “E ngɛ mi kaa imi lɛ i ngɛ Yehowa nɔ tɔ̃e mohu lɛɛ, se Yehowa gu asafo mi nikɔtɔma amɛ a nɔ nɛ e kɛ yemi kɛ buami ngɛ mi hae.” Nyagbenyagbe ɔ, Takuya nyɛ kpa e su yayami ɔmɛ nɛ e ya e hɛ mi nɛ e sɔmɔ kaa daa blɔ gbalɔ, nɛ amlɔ nɛ ɔ, e ngɛ sɔmɔe ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ. Kaa bɔ nɛ e ba ngɛ nyɛminyumu nɛ ɔ blɔ fa mi ɔ, ke wa tɔ̃ ɔ, Mawu maa ye bua wɔ konɛ waa da wa nane nɔ ekohu.

Ni komɛ a ní tsumi puɛ nɛ a nɛ eko nɛ a ma tsu hu, enɛ ɔ he ɔ, a peeɔ yeyeeye. Ke o ngɛ ní tsumi hlae nɛ o nɛ eko ɔ, hyɛ bɔ nɛ o maa hao ha. Ni komɛ ngɛ nɛ ke e ba jã ngɛ a blɔ fa mi ɔ, a susuɔ kaa se nami ko be a he. Ke e ba jã a, mɛni blɔ nɔ Yehowa maa gu kɛ ye bua mo? Eko ɔ, e be hae nɛ o ná ní tsumi ko amlɔ nɔuu nɛ o tsu, se e ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o kai Matsɛ David munyu nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ: ‘Kɛ je ye nihe be mi kɛ ba si ye wami si nɛ ɔ, i nɛ kaa Yehowa kua nɔ ko nɛ peeɔ nɔ́ nɛ da. E bimɛ hu, i nɛ kaa a ngɛ ní bae.’ (La 37:25) Niinɛ, o he jua wa ha Yehowa, nɛ e maa ngɔ e “dami hiɔ nine” ɔ kɛ ye bua mo konɛ o ná níhi nɛ o hia nɛ maa ye bua mo nɛ́ o ya nɔ nɛ o sɔmɔ lɛ.

Yehowa ye bua nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Sara nɛ e ngɛ Colombia a. Nyɛmiyo ɔ kɛ ní tsumi kuu ko nɛ he biɛ lɛ tsuɔ ní. E náa sika wawɛɛ nitsɛ, se ní tsumi ɔ ha we nɛ e ná deka kɛ pee nɔ́ kpa ko.  Se e suɔ nɛ e tsu ní babauu ha Yehowa, enɛ ɔ he ɔ, e kpa he lo nya ní nɛ e ngɛ tsue ɔ, nɛ e bɔni sɔmɔmi kaa blɔ gbalɔ. Se e he wa ha lɛ kaa e ma ná ní tsumi ko nɛ e kɛ ngmlɛfia bɔɔ pɛ ma tsu. E bli tsuapo nyafii ko, nɛ e juaa ice-cream ngɛ mi, se bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, sika nɛ e kɛ ngɛ ní ɔ juae ɔ sã. Enɛ ɔ he ɔ, e nga tsuapo ɔ. Sara de ke: “Jeha etɛ sɔuu ba be nɛ i nɛ ní tsumi. Se Yehowa ye bua mi nɛ i nyɛ to ye tsui si.” Sara le slɔɔto nɛ ngɛ afɛu níhi nɛ e suɔ kɛ níhi nɛ e hia a a kpɛti, nɛ e hɛwi e he ha hwɔɔ. (Mat. 6:33, 34) Nyagbenyagbe ɔ, a kpale tsɛ lɛ kaa e ba tsu ní ngɛ he nɛ e tsu ní ngɛ sa a. E de e nitsumitsɛ ɔ kaa ke e ma ha nɛ e kɛ ngmlɛfia bɔɔ ko pɛ nɛ tsu ní, nɛ ke e su be nɛ e maa ya asafo mi kpehi aloo fiɛɛmi ɔ, e maa ngmɛ lɛ blɔ nɛ e ya a, lɛɛ e ma tsu. E ngɛ mi kaa Sara ná we sika kaa bɔ nɛ e náa be ko nɛ be ɔ mohu lɛɛ, se loloolo ɔ, e nyɛ nɛ e ngɛ sɔmɔe kaa blɔ gbalɔ. E de ke, “I na kaa Yehowa suɔ mi, nɛ e nine ngɛ ye he.”

Bwɔmi haa nɛ nihi peeɔ yeyeeye. Nihi fuu wa nɛ e su be nɛ a maa ba ní tsumi mi he jɔɔmi. Se a yeɔ gbeye kaa eko ɔ, sika nɛ a ngɛ ɔ be mɛ sue kɛ nɔ́ ko peemi. A haoɔ ngɛ hiɔhi nɛ jeɔ bwɔmi mi kɛ baa hu he. Eko ɔ, David ji nɔ nɛ kpa Yehowa pɛɛ ke: “Ko sake mi kɛ fɔ he ngɛ ye bwɔmi mi, be nɛ ye he wami ta nɛ ɔ.”​—La 71:9, 18.

Ke jã a, lɛɛ ke Yehowa sɔmɔli ngɛ bwɔe ɔ, mɛni ma ha nɛ a ná hɛ kɛ nɔ fɔmi? E he hia nɛ a ya nɔ nɛ a ha nɛ hemi kɛ yemi nɛ a ngɛ ngɛ Mawu mi ɔ mi nɛ wa, nɛ a ná nɔ mi mami kaa e ma ha mɛ a hiami níhi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke jeha komɛ nɛ be ɔ, a le ní kpɔtɔɔ mi si himi ɔ, e he maa hia nɛ a pee a si himi kpokploo. Ke a pee jã a, a tsui maa nɔ a mi. Eko ɔ, a ma yɔse kaa “ba flɔɔ” nɛ a maa ye ɔ mohu hi pe “na nɛ tu zɔ” nɛ a ma kpe. Eko ɔ, lɔ ɔ po ma ha nɛ a ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa! (Abɛ 15:17) Ke o ngɔ o juɛmi kɛ ma níhi nɛ ke o pee ɔ, Yehowa bua maa jɔ o he ɔ a nɔ ɔ, e maa hyɛ mo ngɛ o bwɔmi si.

Mo susu José kɛ e yo Rose a he nɛ o hyɛ. A kɛ a be tsuo sɔmɔ Yehowa jeha 65 kɛ se. Rose papaa ba nu hiɔ, nɛ e he hia nɛ nɔ ko nɛ hyɛ lɛ nyɔ kɛ pia, nɛ José kɛ Rose pee jã jehahi fuu. Jehanɛ se hu ɔ, kansa nu José nɛ e biɔ nɛ e na nɔ́ kɛ da hiɔ tsami blɔ nɔ tomi nɛ dɔkitahi kɛ ngɛ lɛ tsae ɔ nya. Anɛ Yehowa kɛ e hiɔ nine ɔ ye bua anɔkualetsɛmɛ nɛ ɔmɛ lo? Ee, se mɛni blɔ nɔ e gu kɛ pee jã? E gu Tony kɛ e yo Wendy a nɔ. A kɛ José kɛ Rose nɛ a ngɛ asafo kake mi. A ha José kɛ Rose tsu. Tony kɛ Wendy ma jamɛ a tsu ɔ kɛ ha blɔ gbali nɛ a kɛ a be tsuo ngɛ sɔmɔmi ní tsumi ɔ tsue ɔ. Jeha komɛ nɛ be ɔ, ke Tony ngɛ we mi ɔ, e naa José kɛ e yo Rose ngɛ saflɛ mi nɛ a yaa fiɛɛmi. E bua jɔ kã nɛ José kɛ Rose kɛ tsuɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ he, nɛ lɔ ɔ ye bua lɛ wawɛɛ. Akɛnɛ Tony kɛ Wendy na kaa José kɛ Rose ngɔ a wami tsuo kɛ ngɛ Yehowa suɔmi nya ní pee he je ɔ, lɔ ɔ wo mɛ he wami nɛ a ngɔ José kɛ Rose kɛ ba je a ngɔ. Jeha 15 ji nɛ ɔ nɛ a ngɛ José kɛ Rose ye buae. Amlɔ nɛ ɔ, José kɛ Rose tsuo ye maa pee jeha 85. José kɛ Rose na hyɛmi nɛ Tony kɛ Wendy ngɛ mɛ hyɛe ɔ kaa nike ní nɛ je Yehowa ngɔ.

Mawu suɔ kaa e kɛ e “dami hiɔ nine” ɔ maa ye bua mo hulɔ. Anɛ mo hu o ma wo o nine nɔ konɛ e pɛtɛ o he lo? Yehowa ngɛ mo si woe ke: “Koo ye gbeye! ma piɛɛ o he!”