•  Mɛni he je nɛ e sa kaa ma gbɔle ye kpɔ mi?

•  Mɛni lɛ ngɛ ye nya tsie?

•  Mɛni blɔ nɔ maa gu kɛ ná kpɔ mi gbɔlemi nɛ sa nɛ maa ye bua mi?

•  Moo ngmɛ pɛpɛɛpɛ

•  Nɔ́ nɛ o juami bi de

 Ngɛ ma komɛ a mi ɔ, nihewi kɛ yihewi fuu kɛ a nɔmlɔ tso mi he wami nami ngɛ oslaa mi woe, ejakaa a gbɔle we a kpɔ mi. Yi mi tomi kpakpa ko he je nɛ Baiblo ɔ de ke ‘se nami ngɛ nɔmlɔ tso ɔ tsɔsemi he ɔ’ nɛ. (1 Timoteo 4:8) Moo susu se nami komɛ a he nɛ o hyɛ:

•   Kpɔ mi gbɔlemi ma nyɛ ma ha o he mi maa jɔ mo.Ke o gbɔle o kpɔ mi ɔ, e náa o juɛmi ɔ nɔ he wami, nɛ juɛmi ɔ jeɔ tsopa ko kɛ woɔ o nɔmlɔ tso ɔ mi nɛ haa o he mi jɔɔ mo nɛ o náa bua jɔmi. Ni komɛ tsɛɔ kpɔ mi gbɔlemi ke, yeyeeye peemi he tsopa.

   “Ke I te si mɔtu nɛ I ya tu fo bɔɔ kɛ gbɔle ye kpɔ mi ɔ, e haa nɛ i nyɛɔ tsuɔ níhi a he ní saminya nɛ i náa bua jɔmi hulɔ. Fo tumi haa nɛ ye nɔ gbagba tee.”​—Regina.

•   Kpɔ mi gbɔlemi maa ha nɛ́ o he nɛ pee fɛu. Ke o gbɔle o kpɔ mi bɔ nɛ saa, e haa nɛ o ná a nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa, o he waa, nɛ o peeɔ gbugbuugbu hulɔ.

   “Jeha nɛ be ɔ, i nyɛ we nɛ i gbɔleɔ ye kpɔ mi kulaa, se amlɔ nɛ ɔ lɛɛ imi nitsɛ i na kaa i ngɛ ye he mɔde bɔe wawɛɛ! Nɔ́ nɛ haa ye bua jɔɔ pe kulaa ji kaa kpɔ mi gbɔlemi yeɔ bua ye nɔmlɔ tso ɔ, nɛ lɔ ɔ hu tsɔɔ kaa i ngɛ ye nɔmlɔ tso ɔ nɔ hyɛe.”​—Olivia.

•   Kpɔ mi gbɔlemi ma nyɛ ma ha nɛ o wami se nɛ kɛ. Ke o gbɔle o kpɔ mi ɔ, e haa nɛ muɔ nyɛɛɔ ngɛ o pani ɔmɛ a mi saminya, nɛ e haa nɛ o nyɛɔ woɔ mumi hu saminya. Ke o gbɔleɔ o kpɔ mi ɔ, o pani ɔmɛ a mi be tsie. Panihi nɛ a mi tsiɔ ɔ ji hiɔ ko nɛ gbeɔ nyumuhi kɛ yihi wawɛɛ.

   “Ke wa to blɔ nya nɛ wa gbɔleɔ wa kpɔ mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa bua jɔ wa nɔmlɔ tso ɔ nɛ wa bɔlɔ ɔ kɛ ha wɔ ɔ he.”​—Jessica.

 Nɔ́ nɛ e sa kaa o kadi: Ke o gbɔleɔ o kpɔ mi ɔ, o ma ná he se amlɔ nɛ ɔ, nɛ e ma ha o ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa hwɔɔ se hulɔ. Yiheyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Tonya de ke: “I he we yí kaa ke nɔ ko gbɔle e kpɔ mi ta a, pee se ɔ, e ma de ke ‘I ná jinɛ I gbɔle we ye kpɔ mi.’ Ke i kɛ ní komɛ je we ye nya nɛ I ná be kɛ gbɔle ye kpɔ mi ɔ, I náa he se wawɛɛ.”

 Ní komɛ ma nyɛ maa tsi mo blɔ:

•   Nɔ́ ko wui mo he wami. “I naa kaa ke nihi wɛ ɔ, a susuɔ kaa a ngɛ nɔmlɔ tso mi he wami. A susu we gblee kaa be ko maa su nɛ a kɛ nɔmlɔ tso mi nyagbahi maa kpe. A susuɔ kaa nihi nɛ a wa ngɛ jeha mi lɛ a kɛ nɔmlɔ tso mi nyagbahi kpeɔ.”​—Sophia.

•   Deka be. “I be deka kulaa, enɛ ɔ he ɔ, I to be nɛ́ I kɛ yeɔ niye ní kɛ be nɛ I kɛ hwɔɔ si ɔmɛ a he blɔ nya saminya, se be nɛ ma kɛ gbɔle ye kpɔ mi lɛɛ I nyɛ we he blɔ nya tomi.”​—Clarissa.

•   I be nyɛe ma wo sika. “Ke o suɔ kaa o ma ya gbɔle o kpɔ mi ngɛ kpɔ mi gbɔlemi he konɛ o ná nɔmlɔ tso mi he wami ɔ, ja o wo sika, nɛ e he jua wa hulɔ!”​—Gina.

 Mo susu he nɛ o hyɛ:

 Mɛni lɛ ngɛ o nya tsie nɛ o nyɛ we nɛ o gbɔle o kpɔ mi ɔ? Loko o ma nyɛ ma ye jamɛ a nya tsimi ɔ nɔ ɔ, e maa he be, se o bua maa jɔ wawɛɛ ke o nyɛ ye nɔ.

 O kɛ ga womihi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔmɛ ma nyɛ ma tsu ní:

•   Mo nitsɛ pee níhi nɛ ma ha nɛ o ná nɔmlɔ tso mi he wami.​—Galatia Bi 6:5.

•   Koo ngɔ ní komɛ kɛ je o nya. (Fiɛlɔ 11:4) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e he hia we kaa o maa ya he nɛ a gbɔleɔ kpɔ mi ngɛ loko o ma nyɛ ma gbɔle o kpɔ mi. Mo hla kpɔ mi gbɔlemi ko nɛ o bua jɔ he, nɛ o pee kɛ gbɔle o kpɔ mi.

•   O ma nyɛ ma bi ni kpahi konɛ a tsɔɔ mo níhi nɛ a peeɔ kɛ gbɔleɔ a kpɔ mi.​—Abɛ 20:18.

•   Moo to blɔ nya pɔtɛɛ ko. Ngɔɔ oti komɛ kɛ ma o hɛ mi, nɛ o kadi bɔ nɛ o ngɛ o hɛ mi yae ha.​—Abɛ 21:5.

•   O kɛ nɔ ko nɛ bla kɛ gbɔle nyɛ kpɔ mi. Ke o kɛ nɔ ko blaa kɛ gbɔleɔ nyɛ kpɔ mi ɔ, e maa wo mo he wami nɛ e maa ye bua mo konɛ o tsa nɔ.​—Fiɛlɔ 4:9, 10.

•   E sa nɛ o hyɛ blɔ kaa o kɛ nyagba komɛ maa kpe, se e sɛ nɛ lɔ ɔ nɛ jɔ̃ o kɔni mi nɛ o kpa o kpɔ mi gbɔlemi.​—Abɛ 24:10.

 Baiblo ɔ wo nyumuhi kɛ yihi tsuo ga kaa a ‘a pee a ní bɔ nɛ sa.’ (1 Timoteo 3:2, 11) Enɛ ɔ he ɔ, mo ngmɛ pɛpɛɛpɛ ngɛ bɔ nɛ o gbɔleɔ o kpɔ mi ha a he. Nihi nɛ a kɛ kpɔ mi gbɔlemi peeɔ a ní tsumi ɔ, nyagbe ɔ, a naa kaa a puɛ a be. Yiheyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Julia de ke, kɛ nɔ ko ngɔ kpɔ mi gbɔlemi kɛ pee e ní tsumi se e be nɔ́ se kɔmi ɔ, I nɛ e he fɛu.

 Jehanɛ ɔ se hu ɔ, e sa nɛ o hyɛ nɛ hi ngɛ fonihi nɛ a kɛ mɛtɛɛ si kɛ woɔ nihi he wami kaa a gbɔle a kpɔ mi wawɛɛ pe bɔ nɛ a ma nyɛ ɔ he. Jamɛ a ga womi ɔ ma nyɛ ma ye mo awi nɛ e ma nyɛ ma je o juɛmi kɛ je “níhi nɛ a he hia wawɛɛ ɔ” nɔ.​—Filipi Bi 1:10.

 Kɛ piɛɛ he ɔ, níhi nɛ a deɔ kɛ woɔ mo he wami ɔ ma nyɛ ma jɔ̃ o kɔni mi. Yiheyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Vera a de ke: “Yihewi fuu ngɔɔ nihi nɛ a suɔ kaa a ma pee kaa mɛ ɔ a fonihi kɛ toɔ, nɛ a hyɛɛ foni nɛ ɔmɛ konɛ lɔ ɔ nɛ wo mɛ he wami. Se nyagbe ɔ, ke a ngɔ a he kɛ to nimli nɛ ɔmɛ a he ɔ, lɔ ɔ mohu haa nɛ a kɔni mi woɔ nyu. E sa nɛ yi mi tomi he je nɛ o kɛ gbɔleɔ o kpɔ mi ji nɛ o ná nɔmlɔ tso mi he wami, se pi nɛ o he nɛ pee fɛu pɛ kɛkɛ.”