1, 2. (a) Pingo i kine mukene wabedo ma wangwa oto woko? (b) Gin ango ma wangeyo ma lubbe ki Ker pa Lubanga?

 KIT ma ingeyo kwede, dano gimiyo caden mapat pat ka gin moni otimme. I yo acel-lu bene, ngat moni romo nongone ni tek me po i kom jami ducu ma daktane otitte i nge wacce two ma kinongo i kome. Nyo ngat moni romo yenyo lagony nyo maraya wange kwe kadi bed ni tye ka maleng. Pingo jami magi timme? Lucayan giwaco ni man obedo kodi to wang mo ma timme pien nongo ngat moni tye ka timo jami mapol lawang acel. Nen calo adam wiwa kicweyo i yo ma weko watwero keto tamwa i kom gin acel keken i cawa moni.

² I kareni, dano mapol bene gitye macalo iwacci wanggi oto woko ma lubbe ki jami ma tye ka timme i loboni. Gin giromo wacci lobo olokke adada nicakke i 1914, ento pe giniang pingo jami magi tye ka timme. Macalo lutino kwan me Baibul, wangeyo ni Ker pa Lubanga ocako loc i 1914 i kare ma kiketo Yecu macalo Kabaka i polo. Ento lega ma walego ni “ker meri obin; giti gin ma imito i lobo kit ma gitiyo i polo[-ni]” pud peya kigamo ki pete tere ducu. (Mat. 6:10) Ada, meno bitimme ka kijwero lobo man marac-ci.  Ka meno otimme, ci miti pa Lubanga bitimme i lobo kit ma timme kwede i polo.

3. Kwano Lok pa Lubanga konyowa nining?

³ Pien wakwano Lok pa Lubanga kare ki kare, watwero nenone ka maleng kit ma lok pa lunebi tye ka cobbe kwede i kareni. Wan pud dong wapat ki jo mukene-ni ya! Gin gulungo wigi i cobo mitigi kacel ki yenyo jami mukene ma weko pe gineno lanyut ma cimo ni Kricito ocako loc i 1914 ki dok cokcok-ki Lubanga bitic kwede me tyeko jo maraco ducu. Ento, ka ibedo ka tic pi Jehovah pi mwaki mapol, penye kekeni ni: ‘Tika pud aye ni agikki me loboni cok adada ki dok ni jami ma gitye ka timme i loboni moko meno?’ Ka pud idoko Lacaden pa Jehovah cokcok-ki, ngo ma iketo cwinyi iye? Ma lubbe ki lagamwa, kong dong wanenu tyen lok adek ma pigi tego mumiyo watwero bedo ki gen ni cokcok-ki Kabaka ma Lubanga owiro-ni bitimo jami mukene wek miti pa Jehovah otimme i lobo.

4, 5. (a) Ngo ma Yecu obedo ka timone nicakke i 1914? (Nen cal ma tye i pot karatac 27.) (b) Lungwec ki aguragura adek-ki gicung pi gin ango, dok lok man tye ka cobbe nining?

⁴ I 1914, kimiyo bot Yecu lalukana i kare ma en odoko Kabaka me Ker pa Lubanga. Lok ma kicoyo i Niyabo cura 6 nyuto ni Yecu tye ka ngwec ki aguragura matar. Cutcut i nge doko Kabaka, en ocito ka loyo lweny i kom lobo pa Catan-ni. (Kwan Niyabo 6:1, 2.) Lok pa lanebi ma kicoyo i Niyabo cura 6 otito ni ka dong kiketo Ker pa Lubanga i polo, kwo bidoko tek adada i lobo. Lweny, kec, two, ki dong jami mukene ma kelo to obedo ka medde ameda. Jami magi ducu kiporogi ki lungwec ki aguragura adek ma gitye ka lubo kor Yecu Kricito.​—Yabo 6:3-8.

⁵ Kit ma kitito kwede-ni, ‘kikwanyo kuc woko ki i wi lobo,’ kadi bed ni lobbe mapol gucikke me tic kacel ki dok me gwoko kuc. Lweny me I me Wi Lobo obedo acakki me lweny mapol ma gubolo aranyi i kom dano dok gukwanyo kuc ki i lobo. Dok bene kadi bed ni dongo lobo kacel ki ngec me cayan omedde nicakke i 1914, ento kec abongo wang dako pud tye ka keto kwo pa dano ka mading. Medo i kom meno, anga ma twero kwerone ni kwai two mapat pat, pekki ma poto atura, ki dong pekki mukene pud gitye ka neko dano milion mapol ata mwaka ki mwaka? Jami magi giraco adada, gitye ka timme teretere, dok gitye ka neko dano mapol i kareni ka iporo ki kare mukato angec.

6. Angagi ma guniang cobbe pa lok pa lunebi me Baibul, dok man oweko gutimo gin ango?

⁶ Dano mapol guweko Lweny me I me Wi Lobo kacel ki two aburu me Spain owiro tamgi woko. Ento, Lukricitayo ma kiwirogi onongo gitye ki gen matek ni “kare pa Lurok” bigik i 1914. (Luka 21:24) Gin onongo gipe ki ngec muromo ma lubbe ki gin ma obitimme. Ento onongo gingeyo ni i 1914, gin mo ma pire tek obitimme i Ker pa Lubanga. I kare ma guniang cobbe pa lok pa lunebi me Baibul litap, gucako tito ki tekcwiny bot jo mukene ni Ker pa Lubanga dong ocako loc. Tutegi me tito pi Ker-ri oweko kiunogi magwar adada. Kit macalo meno otimme i lobbe mapol-li, man bene ocobo lok pa lunebi mukene. I mwaki ma lubo-ni, lumone pa Ker-ri gucako ‘loko lok marac doko cik.’ Gin  bene gucako keto aunauna i kom omegiwa, tweyogi i buc, deyogi, celogi ki muduku, nyo nguno wigi.​—Jab. 94:20; Yabo 12:15.

7. Pingo jo mapol pe gitye kubo kin jami ma tye ka timme-ni ki lok mogo pa lunebi me Baibul?

⁷ Kit macalo tye lanyut mapol ma gicimo ni dong kityeko keto Ker pa Lubanga i polo, pingo pol pa dano pud pe gineno? Pingo dano pe giromo kubo kin jami ma tye ka timme-ni ki lok mogo pa lunebi me Baibul ma jo pa Lubanga gubedo ka titone pi kare malac-ci? Tika pol pa dano gitye ka keto cwinygi i kom jami ma gineno ki wanggi keken? (2 Kor. 5:7) Tika gulungo wigi i cobo mitigi keken ma weko pe gineno gin ma Lubanga tye ka timone? (Mat. 24:37-39) Tika jo mogo guweko bwola pa Catan odwoyo tamgi woko? (2 Kor. 4:4) Wamito niye kacel ki kero me neno jami ma pe nen wek waniang gin ma Ker pa Lubanga tye ka timone. Cwinywa yom adada pienni watye ka neno jami ma gitye ka timme-ni!

8-10. (a) 2 Temceo 3:1-5 ocobbe nining? (b) Pingo waromo wacone ni jo maraco gitye ka medde ki bedo rac mukato kare?

⁸ Tye tyen lok me aryo mumiyo wangeyo ni Ker pa Lubanga pe bigalle me cako loyo lobo ducu: Jo maraco gitye ka medde ki bedo rac mukato kare. Pi mwaki ma romo miya acel dong, lok ma kitito i 2 Temceo 3:1-5 obedo ka cobbe. Ki lok ada, kit maraco ma kititogi i tyeng magi-ni gitye ka nya medde ameda i twok lobo lung. Tika pe iye ni lok man ma kitito wacon-ni tye ka cobbe i rwom ma lamal loyo i kareni? Kong dong wanenu labol mogo ma gimoko lok man.​—Kwan 2 Temceo 3:1, 13.

⁹ Tam kong i kom apokapoka ma tye i kin gin ma onongo kineno ni rac adada i 1940 nyo 1950 ki wiye, ki dok gin ma tye ka timme i kareni i gang tic, i jami me galowang, tuko, ki dong ruk. Tim bwami kacel ki tarwang onya adada i kin piny. Dano gipyem apyema me neno anga mager, cwinye col nyo  maro tim me tarwang loyo. Yub mogo me telebijon ma onongo kitamo ni giraco adada i 1950 ki wiye, i kareni dong kicwalogi calo yo maber me galowang lupaco. Dano mapol dong guneno kit ma co ma buto ki co wadgi nyo mon ma buto ki mon wadgi gitye ka mako kwede piny i jami me galowang kacel ki ruk, man weko gikelo kodi kwogi-ni wa i dye lwak. Pud dong watye ki pwoc madit ya pien wangeyo tam pa Lubanga!​—Kwan Juda 14, 15.

¹⁰ Nyo Lakricitayo twero poro kit mogo maraco ma bulu onongo gitye kwede i 1950 ki wiye ki gin ma tye ka timme i kareni. Lunyodo onongo gitye ki tyen lok me paro ka lutinogi gimato tar, kongo, nyo gimyelo i yo marac. I kareni, lok mogo ma turo cwiny pe dong obedo gin manyen: Latin kwan mo ma mwakane 15 oyabo mac kun celo lutino kwan luwote ma gikwano kwedgi i ot kwan acel, oneko 2 kun wano 13. Gurup pa lutino mo ma gumer guneko latin anyaka mo me mwaka 9 ki nek alany kun bene gipwodo wonne ki watte mo acel malit adada. Kiwaco ni bulu aye gutimo nucu pa bal ma otimme pi mwaki apar mukato angec i lobo mo i Acia. Tika ngat mo romo kwero woko ni tim maraco pe tye ka medde mukato kare?

11. Pingo dano mapol pe giye ni jami tye ka lokke doko rac?

¹¹ Lakwena Petero otito ka maleng ni: “I kare me agikki jo ma lungala gibituc ki ngalagi, kun gilubo mitigi kengi, kun gipenyo peny bene ni, ‘Cikke me dwogone ma gitito pire-ni tye kwene? Pien cakke ma kwarowa guto woko, jami ducu tye i kit ma yam gitye kwede i acakki keto lobo.’” (2 Pet. 3:3, 4) Pingo jo mogo gitye ka timme kit man? Nen calo dong gungi woko ki jami magi ma weko pe giketo cwinygi iye tutwal kadi bed ni gitye ka timme. Ka kit laremwa mo olokke odoko rac, man twero miyo wabedo ki ur tutwal. Ento ka kit jo me kabedo moni tye ka doko rac motmot, i kine mukene pe waketo cwinywa iye. Kadi bed kumeno, pud rac adada.

12, 13. (a) Pingo pe myero wawek jami ma tye ka timme i loboni obal cwinywa? (b) Ngeyo gin ango ma bikonyowa me ciro kare man me agikki “marac-[ci]”?

¹² Lakwena Paulo opoyo wiwa ni “i kare me agikki, piny bibedo marac” adada. (2 Tem. 3:1) Ento, cwinywa myero pe oballe pien pud waromo cirone. Watwero wok ki i atematema mo keken ki kony pa Jehovah, cwiny mere maleng, ki dong kacokke. Watwero medde ki gwoko genewa. “Teko adwong me twer” obedo gire pa Lubanga, ento pe a ki botwa.​—2 Kor. 4:7-10, Baibul me leb Lango.

¹³ Ber me ngeyone ni Paulo ocako lokke i kom kare me agikki-ni ki lok ni “omyero iniang man ni.” Lok man moko ni lok ma lubo-ni wang ma ocobbe. Labongo akalakala, loboni bimedde ki doko rac nio wang ma Jehovah ojwero woko. Lok me tekwaro nyuto ni lobbe mogo pe gucung matek pien kit jone onongo odoko rac adada. Ento, dano me loboni kitgi odoko rac adada ka iporo ki kare mo keken i tekwaro. Dano mapol pe giparo pi gin ma jami magi ginyuto, ento jami ma gubedo ka timme nicakke i 1914 omyero ominiwa gen ni Ker pa Lubanga dong cok jwero jo maraco ducu.

14-16. Tyen lok me adek ango ma watye kwede me ye ni Ker pa Lubanga ‘bibino’ cokcok-ki?

¹⁴ Tye tyen lok me adek ma weko  wabedo ki gen. Me labolle, ma peya kiketo Ker pa Lubanga i polo, onongo tye gurup pa jo mo ma kiwirogi ma gitiyo pi Lubanga ki mit kom. Ngo ma gutimo i kare ma mitigi mogo ma lubbe ki 1914 pe ocobbe? Pol pa Lukricitayo magi ma kiwirogi-ni​—ka pe gin ducu​—gubedo lugen nio wa i to.

¹⁵ I lokke ma lubbe ki agikki piny, Yecu owacci: “Yalwak man pe bitum, nio wang ma lok magi ducu otimme.” (Kwan Matayo 24:33-35.) Waniang ni i kare ma Yecu oloko i kom “yalwak man,” en onongo tye ka lok i kom gurup aryo pa Lukricitayo ma kiwirogi. Gurup me acel onongo dong tye i 1914, dok guniang lanyut ma cimo ni Kricito ocako loc i polo i mwaka meno. Jo ma i gurup man onongo pe gitye ma kwo i 1914 keken, ento onongo bene kiwirogi ki cwiny maleng me bedo lutino pa Lubanga i 1914 nyo ma peya mwaka meno oromo.​—Rom. 8:14-17.

¹⁶ Jo ducu ma i gurup me aryo ma bene gitye i kin “yalwak man,” aye Lukricitayo ma kiwirogi ki cwiny maleng i kare ma lumemba mogo me gurup me acel-li onongo pud gitye i lobo. Pi meno, pe ni Lukricitayo ducu ma kiwirogi i kareni gitye i kin “yalwak man” ma Yecu oloko i kome-ni. I kareni, jo ma gitye i gurup me aryo-ni dong gutii woko. Kadi bed kumeno, lok pa Yecu ma owaco i Matayo 24:34 ni “yalwak man pe bitum[-mi]” miniwa gen ni olo to tye jo mogo i kin gurup me aryo-ni ma gibineno acakki me twon can madit-ti. Lok man myero ocuk cwinywa ni kare dong odong manok wek Ker pa Lubanga otyek jo maraco ci okel lobo manyen, ka ma kit ma atir bedo iye.​—2 Pet. 3:13.

17. Lok pa lunebi ma wanyamogi-ni gikonyowa me moko gin ango?

¹⁷ Gin ango ma dong waromo mokone i nge nyamo lok pa lunebi magi? Yecu owaco ni pe wangeyo nino nyo cawa ma agikki piny bibino iye. (Mat. 24:36; 25:13) Ento, kit ma Paulo owaco kwede-ni, wangeyo “kare” ma watye iye-ni. (Kwan Jo Roma 13:11.) Watye ka kwo i kare meno, kare me agikki. Ka waketo cwinywa ducu i kom lok pa lunebi ki dok gin ma Lubanga gin ki Yecu Kricito gitye ka timone, ci wabineno lanyut ma gicimo ka maleng ni watye ka kwo i kare me agikki.

18. Ngo ma bitimme i kom jo ma gikwero Ker pa Lubanga?

¹⁸ Cokcok-ki, jo ma gikwero twero madit ma kimiyo bot Yecu Kricito, ma en aye tye ka Ngwec ki aguragura matar-ri gibiye balgi. Pe gibibwot wacel. I kare meno, dano mapol gibikok ki lworo ni: “Anga ma bitwero cung iye?” (Yabo 6:15-17) Ento, Niyabo cura 7 miniwa lagamme. Jo ma kiwirogi kacel ki jo ma gitye ki gen me kwo i lobo ‘gibicung’ i nino meno pien gitye ki cwak pa Lubanga. I ngeye, “lwak dano mapol ata” gibibwot ki i can madit atika-ni.​—Yabo 7:9, 13-15.

19. In macalo ngat ma neno, ye dok jolo lanyut ma gicimo ka maleng ni Armagedon dong cok, ngo ma itye ka kurone?

¹⁹ Ka waketo tamwa i kom kit ma lok pa lunebi me Baibul tye ka cobbe kwede i kareni, man bikonyowa wek lobo pa Catan-ni pe odwo tamwa dok wabimedde ki niang gin mumiyo jami mogo tye ka timme i loboni. Kricito cokcok-ki biloyo lweny i kom lobo man marac-ci kun lwenyo lweny me agikki me Armagedon. (Yabo 19:11, 19-21) Tam kong i kom kit ma cwinywa bibedo yom kwede i nge lweny meno!​—Yabo 20:1-3, 6; 21:3, 4.